Ακαδημία Αθηνών

 

 

Η παλιά ιστορικη ατμοκίνητη φάμπρικα – ελαιοτριβείο στον Αγ. Κωνσταντίνο Γουβών

Την παλιά ατμοκίνητη φάμπρικα – ελαιοτριβείο στο λιμανάκι του Αγ. Κωνσταντίνου στις Γούβες, το  δημιούργησε στο τέλος του προπερασμένου αιώνα ο Γουβιανός Νικόλαος Καστρινάκης, εκλεγμένος το 1900, βουλευτής της Κρητικής Πολιτείας και μεγαλύτερος αλευροβιομήχανος της Κρήτης, για να αλέθουν εκεί τις ελιές τους οι Γουβιανοί και άλλοι κοντοχωριανοί.

Ένας άλλος λόγος που δημιούργησε εκεί  στο Γουβιανό λιμανάκι του Αγ. Κωνσταντίνου αυτήν την φάμπρικα ήταν ότι εκείνα τα χρόνια όσο λάδι έβγανε ένα τσουβάλι ελιές το ίδιο λάδι έβγανε και ένα τσουβάλι πυρήνα. Αυτή όμως η πυρήνα δεν ήταν δυνατόν να την μεταφέρουν με τα κάρα στην χώρα, στο Μεγάλο Κάστρο, στο πυρηνελαιουργείο «Αθηνά» του Αλεπουδέλη Βασιλάκη Λιαπάκη Ταλιάνη.

Οι λόγοι που δεν ήταν δυνατόν να κουβαλούν τις πυρήνες με τα κάρα στο πυρηνελαιουργείο «Αθηνά» ήταν  το Κακό Όρος, που εκεί ο Εθνικός χωματόδρομος ή Βασιλικός δρόμος ήταν στρατουλάκι κακοτράχαλο και δεν ήταν δυνατόν να κουβαλούν με τα κάρα τις πυρήνες στο «Αθηνά».

Και άλλοι λόγοι που έφτιαξε ο αείμνηστος Γουβιανός Νικόλαος Καστρινάκης  αυτή τη φάμπρικα στο Λιμανάκι του Αγ. Κωνσταντίνου ήταν για να κουβαλεί τις πυρήνες με τα καϊκια με τα πανιά στο «Αθηνά».

 

 Ο Νικόλαος Αντ. Καστρινάκης, γουβιανός εκλεγμένος βουλευτής της Κρητικής Πολιτείας, 1900 και δεξιά στο πρόχειρο ζωγραφισμένο σκίτσο του Βαγγέλη Μπαριτάκη φαίνεται το λιμανάκι του Αγ. Κωνσταντίνου και το γουβιανό ατμοκίνητο ελαιοτριβείο

 

 

Δεν μπορώ να μην γράψω ότι κοντά σε αυτήν την φάμπρικα υπήρχαν μαγατσέδες – αποθήκες που οι Γουβιανοί έβαναν μέσα τις ελιές που κουβαλούσαν εκεί με τους γαϊδάρους για να τις αλέσουν. Μέσα σε αυτούς τους μαγατσέδες έβαναν χαρούπια, λάδια, δημητριακά, κηπευτικά και άλλα προς πώληση στη χώρα ή σε κυκλαδίτικα νησιά.

Τις αρχές του περασμένου αιώνα που ο Γουβιανός Νικόλαος Καστρινάκης δημιούργησε στην χώρα τους μεγαλύτερους αλευρόμυλους της Κρήτης, γι’ αυτό πούλησε αυτή τη φάμπρικα στην εταιρία Λιαπάκης Σταυρουλάκης. Το 1925 πρωτο έφτιαξαν το χωματένιο αυτοκινητόδρομο από την Σητεία στα Χανιά. Αμέσως ήταν δυνατόν να κουβαλούνε  με τα κάρα την πυρήνα από τις Γούβες στο πυρηνελαιουργείο «Αθηνά». Γι’ αυτό αμέσως η εταιρεία Λιαπάκη – Σταυρουλάκη μετέφερε αυτό το ελαιοτριβείο από τον Αγ. Κωνσταντίνο στις Γούβες.

Σε αυτό το ελαιοτριβείο υπήρχαν τα χρόνια εκείνα σύγχρονες τεχνολογικές και βιομηχανικές ιδιαιτερότητες. Εκτός από την ατμομηχανή που έδινε κίνηση στο εργοστάσιο, υπήρχαν και πολλά δωματιάκια που έβαναν μέσα οι ελαιοπαραγωγοί τις ελιές τους. Σε αυτό το ελαιουργείο υπήρχε μια πολύ ψηλή καμινάδα που έβγανε πάνω από τα σπίθια τα καυσαέρια και τους καπνούς .

Το πιο απολαυστικό όμως ήταν η ατμοκίνητη σειρήνα που την έπαιζαν κάθε που έπιαναν οι βαμρικάρηδες δουλειά γιατί δεν είχαν ρολόγια. Αυτό το ελαιοτριβείο το αγόρασαν την δεκαετία του 1970 από τον Μανώλη Λιαπάκη, οι Γουβιανοί Γιώργης και Δημήτρης Καπετανάκης.

Αυτό το γουβιανό ελαιοτριβείο είναι το μεγαλύτερο παραδοσιακό κτίριο των Γουβών που έχει την μεγαλύτερη τεχνολογική και βιομηχανική σημασία στις Γούβες για να μας διδάσκει. Τέλος, ευχαριστώ τους τελευταίους Γουβιανούς ιδιοκτήτες αυτού του ελαιοτριβείου Γιώργη και Δημήτρη Καπετανάκη που έκαναν απλόχερα δώρα από αυτό το ελαιοτριβείο στο Λαογραφικό Μουσείο Γουβών.

Επιπρόσθετα γράφω ότι ο ιδιοκτήτης αυτού του ελαιοτριβείου, ο Λιαπάκης, μετά την Γερμανική Κατοχή, έχτισε απέναντι από το ελαιοτριβείο έναν μηχανοκίνητο αλευρόμυλο. Εκεί είχε φέρει τον έμπιστο και καλό άνθρωπο, τον Μικρασιάτη μυλωνά, Μαστροσήφη Ιωσηφίδη, που έμενε με την οικογένειά του στον πρώτο όροφο αυτού του αλευρόμυλου.

Ο Μαστροσήφης πάντα καλοσυνάτος άλεθε τα αλέσματα των Γουβιανών και πολλών άλλων από τα γύρω χωριά.

 (Δημοσιευμένο στην εφημερίδα "Πατρίς" στις 18/12/2021)

 

 

Ένα δελφινο-όνειρο στη λίμνη του Αγίου Νικολάου

Πριν από λίγες μέρες, είδα ένα όνειρο, ότι βρέθηκα με μια παρέα σε μια πολιτιστική εκδήλωση στην λίμνη του Αγ. Νικολάου. Εκει, σε αυτή την παρέα του ονείρου που καθόμαστε, πετιόνταν δελφίνια πάνω από τα νερά. Μετά, έχασα αυτό το όνειρο.

Το πρωί που ξύπνησα θυμόμουν αυτό το όνειρο και είπα στον εαυτό μου, μα γιατί αυτά τα δελφίνια στην Λίμνη να μην πετιόταν πάνω από τα νερά στην πραγματικότητα; Γι’ αυτό αποφάσισα να γράψω και να δημοσιεύσω αυτό το άρθρο για τα δελφίνια και την λατρευτική και συμβολική τους αξία στην Κρήτη.

Από τους προμινωικούς χρόνους μέχρι τις μέρες μας. Μα εγω έχω δικαίωμα από τον Θεό και από τους ελληνικούς νόμους να προτείνω στους πάντες ότι στην Κρήτη πρέπει να φτιάξομαι ειδικά δελφινολιμανάκια – ενυδρεία που να συγκοινωνούν με την θάλασσα. Που στην συνέχεια να βάλομε μέσα πανέξυπνα δελφίνια και φιλικά προς τα παιδιά και τους μεγάλους.

Επειδή όμως στην Κρήτη και στην Ελλάδα μας δέρνει η παγκόσμια οικονομική κρίση και άλλα δεινά μάλλον δεν υπάρχουν διαθέσιμα χρήματα να φτιάξουμε στην Κρήτη δελφινο – λιμανάκια – ενυδρεία.

Αυτό όμως που δεν πρέπει να ξεχνούμε είναι ότι η λίμνη του Αγίου Νικολάου είναι πανέτοιμη να δεχθεί τα Κρητικο – Μινωικά δελφίνια που θα είναι παιδικά πολιτιστικά και τουριστικά αξιοθέατα στο Δήμο Αγίου Νικολάου για όλους τους Έλληνες και ξένους.

 (Δημοσιευμένο στην εφημερίδα "Πατρίς" στις 15/10/2021)

Ή στραβός είναι ο γιαλός ή στραβά αρμενίζουμε

ΣΤΙΣ ΓΟΥΒΕΣ ΣΤΟ ΔΗΜΟ ΧΕΡΣΟΝΗΣΟΥ Ή ΣΤΡΑΒΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΓΙΑΛΟΣ Ή ΣΤΡΑΒΑ ΑΡΜΕΝΙΖΟΥΜΕ

Σε όλους τους τόπους πάντοτε γίνονται στραβά και παράλογα πράγματα που άλλες φορές διορθώνονται και άλλες φορές δεν διορθώνονται. Έτσι και στις Γούβες του Δήμου Χερσονήσου γίνονται στραβά και παράλογα πράγματα που πρέπει να τα διορθώνουμε. Γιατί αν αυτά τα παράλογα πράγματα δεν τα διορθώνουμε έχουμε όλοι ευθύνες άλλοι ελάχιστες και άλλοι μεγάλες. Ένα τέτοιο στραβό πρόβλημα έχουν δημιουργήσει στις Γούβες. Πριν 15 χρόνια περίπου κάποια υπηρεσία του Δήμου Χερσονήσου φύτεψε δίπλα από τα δυτικά θεμέλια του πρώην Δημαρχείου Γουβών δύο δέντρα βίκους ή ξεθεμελιωτές που τώρα έχουν φράξει ολοκληρωτικά όλη την πρόσοψη αυτού του πρώην ιστορικού δημαρχείου Γουβών. Το πιο αισχρό όμως είναι ότι αυτά τα δημοτικά δέντρα η ξεθεμελιωτές έχουν σκεπάσει ολόκληρη την όμορφη ταμπέλα που γράφει Δημαρχείο Γουβών και μια μικρότερη ταμπέλα που γράφει Αίθουσα Μιχάλη Βασιλάκη που <<δεν πρόκειται>> να τις ξαναβλέπουμε μόνο σε παλιές φωτογραφίες και στα όνειρα μας.

Ένα άλλο παράνομο και αντικανονικό πρόβλημα συμβαίνει λίγες δεκαετίες στην διακλάδωση Γουβών. Απέναντι από την Παγκρήτια τράπεζα υπάρχουν δύο παράνομες μεγάλες οδικές κρατικές ταμπέλες που η μία γράφει “Κάτω Γούβες’’ και έχει στη μέση μία κόκκινη διαγώνια φαρδιά γραμμή που εξηγεί ότι από την διακλάδωση Γουβών μέχρι την Βάση <<είναι Γούρνες>>. Έτσι αυτές οι δύο παράνομες κρατικές ταμπέλες κόβουν σαν δίκοπα μαχαίρια της κάτω Γούβες στα δύο. Που καθοδηγούν τα πολλά εκατομμύρια Έλληνες και ξένους τουρίστες που περνοδιαβαίνουν τις Γούβες και τους δείχνουν αυτές οι παράνομες ταμπέλες και τους εξηγούν ότι από την διακλάδωση Γουβών μέχρι τη Βάση << είναι Γούρνες>>.

Μια άλλη αναμφισβήτητη πραγματικότητα συμβαίνει έξω από το δημαρχείο του ζάμπλουτου Δήμου Χερσονήσου μας στις Γούρνες. Δηλαδή πάνω από 20 χρόνια που έχουν γίνει τα εγκαίνια αυτού του δημαρχείου και του άλσους του. Οι εκάστοτε εκλεγμένες αρχές που έχουν διοικήσει αυτό το δημαρχείο ξέχασαν να καλλιεργήσουν αυτό το άλσος ή ανθόκηπο γύρω-γύρω από αυτό το δημαρχείο μας. Έτσι αυτό το δημοτικό Άλσος- ανθόκηπος παραμένει πάνω άπο 20 χρόνια απότιστο, καϊναντισμένο, τσαλαπατημένο, ταρατσωμένο, αφύτευτο , εγκαταλελειμμένο, ερειπωμένο, σαν χαλεποχώραφο. Όλη αυτή η πραγματικότητα μας καθοδηγεί την σκέψη να συγκρίνουμε και να παρομοιάζουμε το εγκαταλελειμμένο άλσος του Δήμου Χερσονήσου μας με το εγκαταλελειμμένο και νεκρό άλσος του νεκρού Δήμου της Αμμόχωστου. Για όλες τις παραπάνω πολιτιστικές αλήθειες και πραγματικότητες δεν πρέπει να είμαστε εμείς οι Γουβιάνοι και τα εκλεγμένα μεγάλα και τα μικρά αφεντικά μας <<μόνο σεϊριτζήδες>> αλλά να συχνολέμε και την λαϊκή παροιμία: “ Η στραβός είναι ο γιαλός ή στραβά αρμενίζουμε!...

Δεν είναι οι Γούβες πλιάτσικο, ντεκές και αρχικλεψώνας,

μονο’ναι του πολιτισμού και τσ’ανθρωπιάς πυλώνας.

 

 

Αυτή η διπλή κρατική και παράνομη ταμπέλα υποδεικνύει παράνομα ότι από την διακλάδωση Γουβών μέχρι την βάση <<είναι Γούρνες>>

Στην εντελώς φραγμένη πρόσοψη του πρώην Δημαρχείου Γουβών δεν <<ξαναβλέπουμε>> ούτε την ταμπέλα του, μόνο σε παλιές φωτογραφίες και στα όνειρά μας.

 (Δημοσιευμένο στην εφημερίδα "Πατρίς" στις 21/8/2021)

Τα λεβέντικα Γιωργαλίδικα άλογα αυξάνονται και στις Γούβες.

 

Τα λεβέντικα Γιωργαλίδικα άλογα αυξάνονται και στις Γούβες.

Από τα πιο λεβέντικα και μεγαλοπρεπή ζώα της Κρήτης από τους αρχαιότατους χρόνους, είναι τα καθαρόαιμα γιωργαλίδικα άλογα. Τις τελευταίες δεκαετίες οι κρητικοί λεβέντες συνέχεια τα πολλαπλασιάζουν, τα καλοσυντηρούν, τα γυμνάζουν και κάνουν μαζί τους αγώνες απολαμβάνοντας την λεβεντιά τους.

Αλήθεια και πραγματικότητα είναι πως πριν τα χρόνια του μεσοπολέμου και όλους τους περασμένους αιώνες τα περισσότερα γιωργαλίδικα άλογα τα καβαλούσαν γιατροί, δικηγόροι, υπουργοί, βασιλιάδες, ακόμα και άγιοι. Αυτά τα άλογα μπορούν να βαδίζουν γιωργά σε στενά στρατουλάκια, γι’ αυτό τα λένε γιωργαλίδικα. Τα παλιά χρόνια που δεν υπήρχαν αυτοκινητόδρομοι αυτά τα άλογα μπορούσαν και έτρεχαν σε μακρινές αποστάσεις σε κάμπους και βουνά. Αυτά τα άλογα έκανα και πρωτόγονες δουλειές, τραβούσαν το αλέτρι και έκαναν χωράφι, άλλες φορές αλόνευαν, γι αυτό τα έλεγαν αλόινα. Τραβούσαν κάρα, τους έβαζαν σωμάρια και κουβαλούσαν οτιδήποτε και συνέβαλαν στην πρωτόγονη επιβίωση των κρητικών.

Πριν από τριάντα χρόνια περίπου, ο Γουβιανός παραδοσιακός μερακλής Δημήτρης Τραπιέρης αγόρασε μια γιωργαλίδικη φοράδα. Που άλλες φορές την καβαλούσε και έκανε βόλτες στην περιοχή των Γουβών, και συμμετείχε σε αγώνες γιωργαλίδικων αλόγων. Άλλες φορές μετέφερε τις εικόνες στα πανηγύρια, άλλες φορές μετέφερε τον γαμπρό και τη νύφη με τα άλογα του.

Αυτές οι όμορφες παραδοσιακές εμφανίσεις του Δημήτρη Τραπιέρη τις απολάμβαναν και οι Γουβιανοί νέοι που στη συνέχεια έχουν αγοράσει πάνω από 20 γιωργαλίδικα άλογα και φοράδες που γεννούν αλογάκια και συνέχεια αυξάνονται. Αυτά τα Γουβιανά γιωργαλίδικα άλογα αποδίδουν στην περιοχή μας όμορφες εμφανίσεις και οπωσδήποτε είναι τουριστικά αξιοθέατα.

Δε μπορώ να μη γράψω ότι οι αρχές, τα μεγάλα και τα μικρά “αφεντικά” των Γουβών πρέπει να βραβεύουν και να επιδοτούν όλους τους ιδιοκτήτες και αναβάτες των γιωργαλίδικων αλόγων που με τις εμφανίσεις τους ομορφαίνουν τις Γούβες.

 (Δημοσιευμένο στην εφημερίδα "Πατρίς" στις 22/5/2021)

Με πρωτόγονα μέσα έχτισαν οι παλιοί οικοδόμοι τις πόλεις και τα χωριά μας.

 

Με πρωτόγονα μέσα έχτισαν οι παλιοί οικοδόμοι τις πόλεις και τα χωριά μας.

Αναμφισβήτητα όλα τα χτίσματα στον τόπο μας τα έχουν κατασκευάσει με πολλή κόπο οι εργατοτεχνήτες οικοδόμοι. Πριν από εκατό χρόνια περίπου, οι οικοδόμοι δούλευαν από την ανατολή μέχρι τη δύση του ηλίου. Με κρύο, βροχή, με καύσωνες, με κίνδυνο πάνω στις σκαλωσιές, με φτώχεια, στερήσεις και κακουχίες.

Στα χωριά και στις πόλεις του τόπου μας, οι μεταφορές των οικοδομικών υλικών, πέτρες, χώμα, ασβέστης, ξύλα, χειροποίητα τούβλα, γίνονταν με τους γαϊδάρους και τα μουλάρια. Άλλες φορές κουβαλούσαν μέσω θαλάσσης ελαφρόπετρα από τη Σαντορίνη με μεγάλα ξύλινα καΐκια με πανιά. Άλλες φορές κουβαλούσαν μεγάλες πελεκημένες πέτρες από Κρητικά παραθαλάσσια νταμάρια στα λιμενικά Κρητικά “Ενετικά λιμάνια” κάστρα με μεγάλες ξύλινες σταδίες με μεγάλα κατάρτια και πανιά.

Πριν ανακαλυφθούν τα τσιμέντα οι Κρητικοί οικοδόμοι δούλευαν πάντα με αγνά Κρητικά οικοδομικά υλικά. Στα Κρητικά χωριά στις οικοδομές δεν έβγαιναν άδειες. Οι αρχιμάστορες μαζί με τους ιδιοκτήτες θεμελίωναν την κάθε οικοδομή με τους άγραφτους νόμους της Κρητικής παραδοσιακής αρχιτεκτονικής. Στις πόλεις και στα χωριά του τόπου μας, τα σπίτια τα θεμελίωναν κολλητά το ένα στο άλλο, που αυτό σήμαινε πως όλες οι οικογένειες ήταν ενωμένες για να αντιμετωπίζουν τους ξένους εχθρούς. Επίσης σε αυτά τα σπίτια δημιουργούσαν μεσοτοιχίες για να κερδίσουν και οι δύο γείτονες το κουβάλημα των πετρών.

Οι Κρητικές παραδοσιακές οικοδομικές καλές τέχνες παραδίδονταν από γενιά σε γενιά, χωρίς να αλλοιώνονται ή να μετατρέπονται οι παραδοσιακοί τους κανονισμοί. Ένα κανονικό Κρητικό σπίτι αποτελούνταν από τη γύρω-γύρω χτισμένη αυλή, το πόρτεγο-σαλόνι με μια καμάρα για να φτάνουν τα δοκάρια την κουζίνα με πετρόχτιστο τζάκι και σταμνοστάτη με οντά, κελάρι μουτουπάκι, υπογειάκι, αποθήκη, αχεριώνα, αχίρι, απόπατο-καμπινέ, πατητήρι με το δοχιό, φούρνο, ένα ξέταιρο δωμάτιο για τους μουσαφίρηδες που όλα ήταν με χωματένια δώματα.

Όλα τα παραπάνω έργα τα έφτιαξαν οι οικοδόμοι που έχτισαν τις πόλεις και τα χωριά μας. Η Ελληνική Πολιτεία όμως αυτά που τους προσφέρει είναι ότι τους αναγνωρίζει τα ένσημα τους βαρέα, αλλά οι συντάξεις που τους δίνει είναι πολύ ελαφριές.

 (Δημοσιευμένο στην εφημερίδα "Πατρίς" στις 6/3/2021)

Οι παλιές Γουβιανές πηγές, τα πηγάδια και ο Ιωάννης Σταφυλάκης.

Οι παλιές Γουβιανές πηγές, τα πηγάδια και ο Ιωάννης Σταφυλάκης.

Πριν από 70 χρόνια περίπου υπήρχαν στις Γούβες δύο πηγές τρεχούμενα και γλυκόπιοτα νερά. Δίπλα από αυτές τις πηγές υπήρχε και από ένα πηγάδι. Η μια πηγή βρισκόταν νοτιοανατολικά των Γουβών με το τοπωνύμιο “Γουβιανό πηγάι” και η άλλη πηγή βρισκόταν νοτιοδυτικά των Γουβών με το τοπωνύμιο “Μακελαριανό”.

Από αυτά τα τρεχούμενα νερά οι τότε Γουβιανοί κουβαλούσαν νερό με τα σταμνιά. Σε αυτές τις μικρές πορείες που οι Γουβιανοί κουβαλούσαν το νερό, διπλοχαιρετιζόντουσαν και άλλες φορές σιγοτραγουδούσαν. Αλλά και οι νέες και οι νέοι όταν συναντιόντουσαν στο νερό, έκαναν σοβαρές και ηθικές συζητήσεις. Συγχρόνως έπαιρναν μαζί τους και τα ζώα τους που τα πότιζαν εκεί. Με όσο νερό περίσσευε από αυτές τις πηγές, ορισμένοι Γουβιανοί πότιζαν τα πανέμορφα περιβόλια τους. Από αυτά τα Γουβιανά πηγάδια έπαιρναν νερό στο πέρασμα των αιώνων και οι ξένοι εχθροί μας, οι Ενετοί, οι Τούρκοι, οι Γερμανοί και άλλοι. Ένα τρίτο Γουβιανό κοινόχρηστο πηγάδι υπήρχε στης Καλογιάς το Ρυάκι, το “Γεροτζανό πηγάι”, που από αυτό το πηγάδι έπαιρναν νερό οι κάτοικοι του μικρού Γουβιανού οικισμού “Γεροτζανό”.

Σε αυτές τις Γουβιανές πηγές και στα πηγάδια υπήρχαν μεγάλες πετροπελεκημένες γούρνες που τα τελευταία χρόνια “έκαναν φτερά κι εξαφανίστηκαν”. Στη νεροπηγή στο Γουβιανό πηγάι πριν από λίγες δεκαετίες υπήρχαν πέτρινες κρήνες και μια μαρμάρινη πλάκα που έγραφε “Δωρεά Ιωάννη Σταφυλάκη”. Δυστυχώς όμως οι τότε αρχές των Γουβών που έκαναν δρόμο της Καρογριάς το ρυάκι, αποφάσισαν και διέταξαν τον φορτωτή και κατέστρεψε και αυτές τις Γουβιανές κρήνες. Δυστυχώς αυτές τις κρήνες δεν τις φωτογράφησαν αυτοί που τις κατέστρεψαν.

Αυτές οι εξαφανισμένες κρήνες ήταν δωρεά του Ιωάννη Σταφυλάκη, που έχω καθήκον και υποχρέωση να γράψω για την ιστορία του, για να μαθαίνουν όλες οι επόμενες γενιές των Γουβών.

Στις αρχές του περασμένου αιώνα, ο μικρός Γουβιανός Γιάννης Σταφυλάκης μεγάλωνε σε άθλιες συνθήκες φτώχειας και πείνας. Απελπισμένος και αποφασισμένος ήθελε να φύγει από τις Γούβες και να δουλέψει οπουδήποτε, στη χώρα, στην Αθήνα ή στο εξωτερικό. Αλλά επειδή δεν είχε λεφτά να μετακινηθεί, αποφάσισε να πάει στην Παναγία των Γουβών να πάρει δανεικά λεφτά. Έτσι πήγε μπροστά στο εικονοστάσι της Παναγίας, γονάτισε, έκανε το σταυρό του και είπε “Παναγία μου, εγώ θα πάρω τα λεφτά από το παγκάρι σου δανεικά και όταν τα μαζέψω θα σου τα φέρω πίσω διπλά”. Δυστυχώς όμως ο πατέρας του Στυλιανού ανακάλυψε ότι τα λεφτά που είχε ο γιος του τα είχε πάρει από το παγκάρι της εκκλησίας. Αμέσως έπιασε από το αυτί τον Στυλιανό του και τον γύριζε στα σοκάκια και έλεγε στους χωριανούς πως ο γιος του έκλεψε τα λεφτά από την Παναγία.

Παρόλα αυτά ο μικρός Γιάννης Σταφυλάκης κατάφερε και πήγε στην Αθήνα, δούλεψε και μέσα σε λίγα χρόνια με τη δουλειά του και την ευλογία της Παναγίας, μεγαλούργησε οικονομικά και έφτιαξε την μεγαλύτερη μάντρα οικοδομικών υλικών της Αθήνας. Μετά ήρθε στις Γούβες και τους είπε “εγώ που σας “έκλεψα” τα ψιλά από το παγκάρι σας, θα σας κάνω στο λιβάδι-πλατεία ένα μεγάλο γλέντι. Μόνο σφάξτε μοσχάρια, σφάξτε χοίρους, σφάξτε αρνιά, φέρτε κρασιά και φέρτε οργανοπαίχτες να γλεντήσουμε με τις ευλογίες της Παναγίας μας”. Μετά από αυτό το γλέντι ο Γιάννης Σταφυλάκης έκανε πολλές δωρεές στις Γούβες. Από αυτές τις δωρεές που παρέμειναν γνωστές είναι οι κρήνες στη Γουβιανή πηγή, η καγκελόπορτα της Παναγίας της Κεράς και η κεντρική σιδερόπορτα του Δημοτικού Σχολείου Γουβών, που όλα γράφουν το όνομα του. Ας ονομάσουμε λοιπόν στις Γούβες ένα σοκάκι με το όνομα του “κλέφτη” Γουβιανού δωρητή “Οδός Ιωάννη Σταφυλάκη”.

Τα μετακατοχικά χρόνια σταμάτησαν να τρέχουν οι Γουβιανές πηγές. Στη συνέχεια οι προοδευτικοί Γουβιανοί άνοιξαν εκεί κοντά δύο πολύ φαρδιά πηγάδια, μετά έχτισαν ένα σχετικά μεγάλο κτίριο αντλιοστάσιο με ταράτσα και σοβάδες. Μετά έφτιαξαν μια μεγάλη τσιμεντένια δεξαμενή στην κορυφή των Γουβών, στην Καστελιάνα, με την προϋπόθεση να αντλούν το νερό από τα Γουβιανά πηγάδια, να γεμίζουν τη δεξαμενή να υδροδοτούν τις Γούβες. Αλλά επειδή το Ελληνικό κράτος δεν έδινε λεφτά στην κοινότητα, δε λειτούργησε αυτό το έργο. Ευτυχώς όμως μετά το 1960 που ο δήμος Ηρακλείου υδροδοτήθηκε από τα Μάλια, ο μακαρίτης πρόεδρος της κοινότητας Γουβών, ο Κώστας Μαρκάκης ή Σοφέρης, ενέργησε και παραχώρησε ο δήμος Ηρακλείου νερό στις Γούβες.

Δε μπορώ να μην καταγγείλω από αυτό το άρθρο ότι τα Γουβιανά αφεντικά των Γουβών που πριν λίγες δεκαετίες κατεδάφισαν τις κρήνες, κατεδάφισαν και το σχετικά μεγάλο κτίριο του Γουβιανού πηγαδιού, χωρίς κανένα λόγο και αιτία. Γιατί;!

Βορεινά από το Γουβιανό πηγάι έχει δημιουργηθεί στο πέρασμα των αιώνων μια φανταστική πλατεία που γύρω-γύρω της υπάρχουν ελαιόδεντρα, κυπαρίσσια, κισσοί, αβρωνιές, συκιές, βερικοκιές, ροδιές, λεμονιές, πορτοκαλιές, ευκάλυπτοι, περιβόλια και άλλα. Σε αυτή την όμορφη πλατεία έπρεπε να είχαμε φυτέψει στο παρελθόν και άλλα δέντρα και λουλούδια, για να τα απολαμβάνουν οι περιπατητές αυτού του όμορφου δρόμου και πλατείας. Έτσι αυτή η φυσική πλατεία είναι κατάλληλη για συναυλίες, θέατρα, χοροεσπερίδες, κληδώνους, γλέντια και άλλα.

Πριν 15 χρόνια περίπου ο πολιτιστικός και εξωραϊστικός σύλλογος Γουβών ενέργησε μέσω του δήμου και έβαλε στύλους της ΔΕΗ με λάμπες μέχρι αυτά τα Γουβιανά πηγάδια. Δυστυχώς όμως τα χρόνια πέρασαν και αυτοί οι στύλοι δεν συνδέθηκαν με κάποιο ρολόι του ζάπλουτου δήμου Χερσονήσου, να είναι κάθε καλοκαίρι διαθέσιμο για πολιτιστικές εκδηλώσεις των Γουβών και σε αυτή την όμορφη πλατεία των Γουβιανών πηγαδιών.

Τελειώνοντας αυτό το άρθρο μου είμαι σίγουρος ότι τα αφεντικά των Γουβών δεν θα το λάβουν υπόψη, όπως όλα τα προηγούμενα γραφούμενα μου που πάντα τα χαρακτηρίζουν ουτοπικές και ανύπαρκτες τρύπες στα νερά.

Το μποτζάλε του ενός Γουβιανού πηγαδιού.

 

 

 (Δημοσιευμένο στην εφημερίδα "Πατρίς" στις 30/1/2021)