Σάββατο 26 Σεπτεμβρίου 2020

Το άλσος ή ανθόκηπος του δημαρχείου Χερσονήσου.

 Το άλσος ή ανθόκηπος του δημαρχείου Χερσονήσου.

Πριν από 20 χρόνια ο πρώην Δήμος Γουβών ζήτησε από το Ελληνικό δημόσιο που ήταν ο ιδιοκτήτης της πρώην Αμερικάνικης βάσης, ένα αξιόλογο κτίριο για να το κάνει δημαρχείο. Το κράτος αμέσως παραχώρησε στον δήμο το κτίριο που στεγάζεται το σημερινό δημαρχείο Χερσονήσου.

Τότε ο πρώην Δήμος Γουβών έκανε αρχιτεκτονικές μελέτες για τη σύγχρονη ανάπλαση αυτού του κτιρίου, με προδιαγραφές δημαρχείου. Οπωσδήποτε αυτές οι μελέτες παρουσίαζαν γύρω γύρω από αυτό το κτίριο, το λεγόμενο άλσος ή ανθόκηπος.

Από τότε που έγινε αυτή η κατασκευή και τα εγκαίνια αυτού του δημαρχείου, έχουν περάσει πάνω από 20 χρόνια. Σε αυτό το δημαρχείο έχουν υπηρετήσει έξι δημοτικά συμβούλια και ορισμένοι σύμβουλοι και και αντιδήμαρχοι έχουν εκλεγεί δύο συνεχόμενες δεκαετίες (2000-2020), στον πρώην Δήμο Γουβών και μετά στον Δήμο Χερσονήσου.

Είναι αλήθεια και αναμφισβήτητη πραγματικότητα πως πάνω από 20 χρόνια αυτό το άλσος ή ανθόκηπος συνεχίζει να παραμένει αφύτευτος, άσκαφτος, απότιστος, καϊναντισμένος, τσαλαπατημένος και ταρατσομένος σαν χαλέπα. Αναμφισβήτητα όλα αυτά τα χρόνια μπαινοβγαίνουν στο δημαρχείο χιλιάδες άνθρωποι όλων των κατηγοριών. Περισσότερο όμως μπαινόβγαιναν και μπαινοβγαίνουν καθημερινά οι πρώην και νυν δημοτικοί μας άρχοντες.

Κανείς όμως αυτή την εικοσαετία δεν βρέθηκε να κάνει την παρατήρηση για την αθλιότητα αυτού του δημοτικού άλσους. Γι’ αυτό εγώ τώρα αναφέρω-καταγγέλλω αυτή την αδιαφορία, απραξία και περιφρόνηση του δημοτικού μας ανθόκηπου.

Αφού λοιπόν οι Δήμος δεν έκανε και δεν κάνει τίποτα τόσα χρόνια, μια λύση αυτής της άθλιας πραγματικότητας είναι οι φτωχοί πολιτιστικοί σύλλογοι των χωριών του ζάπλουτου Δήμου Χερσονήσου, να βάλουν μια σφύρα εκσκαφέα να σκάψει όλο τον ανθόκηπο γύρω γύρω από το δημαρχείο. Μετά να πάνε οι σύλλογοι στο Δασαρχείο να τους χαρίσει λουλούδια όπως τριανταφυλλιές, γαρυφαλλιές, μενεξέδες, γιασεμιά, μυρτιές και δάφνες που στη συνέχεια θα τα φυτέψουν. Έτσι θα έχουν δικαίωμα οι φτωχοί σύλλογοι των χωριών του ζάπλουτου Δήμου Χερσονήσου, κάθε εθνική γιορτή να κόβουν από τον δημοτικό ανθόκηπο τους, δάφνες, μυρτιές και άλλα λουλούδια, για να κάνουν στεφάνια να τα καταθέτουν στα ηρώα τους.

Η μεγαλύτερη επιθυμία μου γι’ αυτό το άλσος, είναι να το κάνουμε να μοιάζει με τον κήπο της Εδέμ, γιατί έτσι που το καταντήσαμε ίσως να μοιάζει με το νεκρό άλσος του δημαρχείου της Αμμοχώστου.

 

(Δημοσιευμένο στην εφημερίδα "Πατρίς" τον Σεπτέμβριο του 2020)

Λεωνίδας Γεωργιάδης Λόγιος: Ο ατίμητος Γουβιανός πολιτικός της Κρητικής Επανάστασης (1866-1869)

ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΓΕΩΡΓΙΑΔΗΣ ΛΟΓΙΟΣ: Ο ΑΤΙΜΗΤΟΣ ΓΟΥΒΙΑΝΟΣ ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ ΤΗΣ ΚΡΗΤΙΚΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ (1866-1869)

Το 2019 και το 2020 ενημέρωνα και ενημερώνω τους συντοπίτες και φίλους μου τους Γουβιανούς, τις αρχές των Γουβών και τις αρχές του Δήμου Χερσονήσου ότι το 2020 είναι για τις Γούβες επετειακή χρονιά που έπρεπε να αφιερωθεί στα 150 χρόνια (1870-2020) από τον θάνατο του μεγάλου Γουβιανού Λεωνίδα Γεωργιάδη Λόγιου(1832-1870) δάσκαλου, φιλόλογου, νομικού, πολιτικού και πρώτου εκλεγμένου την 1/2/1867 γενικού γραμματέα της επαναστατικής κυβέρνησης της Κρητικής Επανάστασης (1866-1869).

Τις 23/11/2019 δημοσίευσα από ετούτη την εφημερίδα “ΠΑΤΡΙΣ” την παραπάνω πραγματικότητα με τίτλο αυτού του άρθρου <<ΠΩΣ ΝΑ ΤΙΜΗΣΟΥΜΕ ΣΤΙΣ ΓΟΥΒΕΣ ΤΗΝ ΕΠΕΤΕΙΟ ΤΩΝ 100 ΧΡΟΝΩΝ ΑΠΟ ΤΟ ΘΑΝΑΤΟ ΤΟΥ ΓΟΥΒΙΑΝΟΥ ΛΕΩΝΙΔΑ ΓΕΩΡΓΙΑΔΗ ΛΟΓΙΟΥ>> Έτσι πληροφορήθηκαν καλύτερα οι Αρχές των Γουβών και οι αρχές του δήμου Χερσονήσου γι’ αυτήν την επετειακή χρονιά που θα αφιερωνόταν στην μνήμη του Γουβιανού Λεωνίδα Λόγιου. Εγώ όμως μισό αιώνα πρότεινα και παρακαλούσα τις εκάστοτε αρχές των Γουβών, τις αρχές του πρώην Δήμου Γουβών και τις αρχές του Δήμου Χερσονήσου να στήσουν στις Γούβες στο λιβάδι-πλατεία δύο ανδριάντες, ένα στον Λεωνίδα Γεωργιάδη Λόγιο και ένα στον Ιωάννη Κωνσταντινίδη 1848-1917. Το 2003 όμως αναγκάστηκε ο Δήμος Γουβών και ψήφισε στον προϋπολογισμό του λεφτά για να φτιάξει αυτά τα αγάλματα. Πέρασαν όμως τα χρόνια και ο πρώην Δήμος Γουβών και ο ζάμπλουτος Δήμος Χερσονήσου “ξέχασαν’’ να φτιάξουν αυτά τα αγάλματα. ΓΙΑΤΙ;

Ανεξάρτητα από όλες τις παραπάνω απορριφθείσες πολιτιστικές μου προτάσεις, ο ζάμπλουτος Δήμος Χερσονήσου, ο μεγαλύτερος τουριστικός κερδοεισπράκτορας από τον Καρτερό μέχρι το Σίσι, που είναι και αφεντικό της Ιστορίας και του Πολιτισμού όλων των χωριών του, πρέπει να αφιερώσει στις Γούβες όλο το υπόλοιπο 2020 στα 150 χρόνια (1870-2020) από τον θάνατο του Λεωνίδα Γεωργιάδη Λόγιου. Αυτά που πρέπει να κάνουν στο υπόλοιπο 2020 γι’ αυτήν την επέτειο οι αρχές των Γουβών και οι αρχές του δήμου Χερσονήσου είναι να κάνουν στις Γούβες ένα αρχιερατικό μνημόσυνο, να γίνουν αυτή τη μέρα ομιλίες και ένα γλέντι ή μια συναυλία στη μνήμη του Λεωνίδα Λόγιου. Να κάνουν στις Γούβες ένα παγκρήτιο συνέδριο, να παρουσιάσουν μελέτες για τη ζωή και τους αγώνες του Λεωνίδα Γεωργιάδη Λόγιου και μετά να εκδώσει ο δήμος μας ένα πολυσέλιδο τόμο με την ζωή και τους αγώνες του για την λευτεριά μας. Επί τη ευκαιρία αυτής της επετείου ο Δήμος Χερσονήσου και αφεντικό και του Σχολείου Γουβών πρέπει με νομιμότατες διαδικασίες να μετονομάσει το Γουβιανό σχολείο <<ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΓΟΥΒΩΝ Ο ΛΟΓΙΟΣ>> να τιμάται μόνιμα και από τον σχολείο των Γουβών ο Λόγιος μας. Επίσης ο Δήμος Χερσονήσου πρέπει να κάνει έγγραφες προτάσεις στους δασκάλους του σχολείου Γουβών να λένε και καμιά κουβέντα στα κοπέλια για τον Γουβιανό Λόγιο και για τους αγώνες του. Επίσης εμείς οι Γουβιανοί έχουμε καθήκον και υποχρέωση να αναρτήσουμε φωτογραφίες του χωριανού μας Λεωνίδα Λόγιου στο φωτογραφικό μουσείο Γουβών, στον σύλλογο Γουβών, στο πρώην δημαρχείο του πρώην Δήμου Γουβών και στο δημαρχείο του Δήμου Χερσονήσου.

Αυτό που είχα προτείνει στο άρθρο μου στις 23/11/2019 ήταν ότι εμείς οι Γουβιανοί έπρεπε να κάνουμε ένα ημερολόγιο αφιερωμένο στα 150 χρόνια από τον θάνατο του χωριανού μας Λεωνίδα Λόγιου. Εμείς όμως οι Γουβιανοί τα καταφέραμε και δεν εκδώσαμε αυτό το τιμητικό ημερολόγιο. Γιατί;

Επίσης ο Δήμος Χερσόνησου έχει καθήκον και υποχρέωση να κάνει έγγραφες αιτήσεις-προτάσεις στα τοπικά συμβούλια και στους συλλόγους των χωριών του, αν θέλουν να ονομάσουν και από ένα σοκάκι των χωριών τους με το όνομα αυτού του αγωνιστή. Παράλληλα ο Δήμος Χερσονήσου έχει καθήκον και υποχρέωση να κάνει γραπτές προτάσεις σε όλους τους δήμους της Κρήτης αν θέλουν να ονομάσουν κάποιο σοκάκι τους με το όνομα του Γουβιανού Λεωνίδα Γεωργιάδη Λόγιου και τιμιότατου πολιτικού της Κρήτικής επανάστασης (1866-1869) που έτσι οι άλλοι δήμοι της Κρήτης θα τιμούν μόνιμα την μνήμη και τους αγώνες αυτού του Γουβιανού πολιτικού. Επειδή αυτός ο Γουβιανός Λεωνίδας Γεωργιάδης Λόγιος και τίμιος πατριώτης δεν έχει τιμηθεί και αναγνωριστεί στις Γούβες, στο δήμο Χερσονήσου και σε ολόκληρη την Κρήτη. Γι’ αυτό εγώ προσπαθώ μισό αιώνα περίπου να τον τιμώ.

Το 1994 εξέδωσα ένα βιβλίο με τίτλο << Ο ΓΟΥΒΙΑΝΟΣ ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΓΕΩΡΓΙΑΔΗΣ ΛΟΓΙΟΣ(1832-1870)>> που οι συντοπίτες μου οι Γουβιανοί και ο πρώην δήμος Γουβών δεν του έδωσαν σημασία. Εγώ όμως για να αναγνωριστεί ο χωριανός μου πατριώτης Λεωνίδας Λόγιος αναγκάστηκα και έστειλα ταχυδρομικώς αυτό το βιβλίο μου στους δήμους της Ελλάδας και της Κύπρου, στις εθνικές βιβλιοθήκες, στα πανεπιστήμια, στην βιβλιοθήκη της Βουλής, σε πολιτικούς, σε συλλόγους και αλλού.

Επί τη ευκαιρία αυτής της Γουβιανής επετείου των 150 χρόνων από το θάνατο του Λεωνίδα Γεωργιάδη Λόγιου πρέπει ο ζάμπλουτος δήμος Χερσονήσου να αγοράσει στις Γούβες το σπίτι του Λεωνίδα Λόγιου, να δημιουργήσει εκεί ένα <<ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΚΑΙ ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΓΟΥΒΩΝ>> που να το ονομασει <<ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΓΕΩΡΓΙΑΔΗΣ ΛΟΓΙΟΣ>>

Τέλος ευχαριστώ όλους αυτούς που διάβασαν αυτό το άρθρο μου, αντίθετα δεν ευχαριστώ τις αρχές των Γουβών και τις αρχές του ζάμπλουτου δήμου Χερσονήσου που δεν τίμησαν και δεν τιμούν τα 150 χρόνια της μνήμης των αγώνων του Γουβιανού Λεωνίδα Γεωργιάδη Λόγιου.


<<Δεν είναι ο δήμος πλιάτσικο, τεκές και αρχικλεψώνας ,

μόνο ’ναι του πολιτισμού και τσ ’ανθρωπιάς πυλώνας>>

 

Ο ατίμητος Γουβιανός πολιτικός Λεωνίδας Γεωργιάδης Λόγιος.

 

 

 (Δημοσιευμένο στην εφημερίδα "Πατρίς" στις 10/9/2020)

Μικρό αφιέρωμα στον μακαριστό Γουβιανό Επίσκοπο Αρίσταρχο Μαυράκη (1932-2002)

Μικρό αφιέρωμα στον μακαριστό Γουβιανό Επίσκοπο Αρίσταρχο Μαυράκη (1932-2002)

 

Ο Αρίσταρχος Μαυράκης ήταν από τους σημαντικότερους Γουβιανούς κληρικούς του προηγούμενου αιώνα.

Ο πατέρας του, Δημήτρης Μαυράκης, γεννήθηκε και μεγάλωσε στις Γούβες Ηρακλείου. Το πατρικό του σπίτι ήταν στην πάνω γειτονιά των Γουβών, κοντά στον Άι Γιάννη, και δίπλα στο πατρικό μου σπίτι. Ο Δημήτρης Μαυράκης στις αρχές του περασμένου αιώνα μετανάστευσε μαζί με άλλους Γουβιανούς στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, για να δουλέψει και να βελτιώσει τις συνθήκες της ζωής του. Εκεί γνώρισε και παντρεύτηκε μια κοπελιά, την Ευτυχία Θεολογίτου από την Αμοργό. Μαζί απέκτησαν δύο παιδιά, τον Αντώνη και τον Κώστα.

Ο μεγάλος τους γιος, ο Αρίσταρχος Μαυράκης (Κατά κόσμον “Αντώνιος”), γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια την 1η Σεπτεμβρίου 1932. Από μικρός ήταν καλός μαθητής και ήθελε να σπουδάσει για να υπηρετήσει τον Θεό και την ορθόδοξη θρησκεία μας. Έτσι πήγε για σπουδές στη Θεολογική Σχολή της Χάλκης, απ’ όπου και αποφοίτησε το 1955. Στις 25 Δεκεμβρίου 1950 χειροτονήθηκε Διάκονος από τον Επίσκοπο Μαρεώτιδος Αμβρόσιο και στις 18 Μαρτίου 1956 Πρεσβύτερος από τον Αρχιεπίσκοπο Θυατείρων και Μεγάλης Βρετανίας, Αθηναγόρα τον Α΄.

Το 1958 έλαβε το οφίκιο του Αρχιμανδρίτη. Ως Αρχιμανδρίτης είχε υπηρετήσει στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής ως ιεροκήρυκας και Βοηθός Διευθυντής της Θεολογικής Σχολής της Βοστόνης. Έπειτα υπηρέτησε στο κλίμα της Αρχιεπισκοπής Θυατείρων και συγκεκριμένα στους Ιερούς Ναούς Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, Μάντσεστερ, Αγίας Σοφίας Λονδίνου και Τίμιου Σταυρού στο Χέντον.

Στις 12 Ιανουαρίου 1969 χειροτονήθηκε τιτουλάριος Επίσκοπος Μαρεώτιδος, ως Βοηθός Επίσκοπος του Πατριάρχου Αλεξάνδρειας, στη γενέτηρά του. Την 1η Φεβρουαρίου 1972 εντάχθηκε στο κλίμα του Οικουμενικού Πατριαρχείου και εξελέγη τιτουλάριος Επίσκοπος Ζηνουπόλεως. Διετέλεσε Βοηθός Επίσκοπος της Αρχιεπισκοπής Αυστραλίας από το 1972, αλλά τελικά επέστρεψε το 1981 στην Αρχιεπισκοπή Θυατείρων και Μεγάλης Βρετανίας, όπου ως Βοηθός Επίσκοπος ανέλαβε τη διοίκηση της Κοινότητος του Τίμιου Σταυρού και Αρχαγγέλου Μιχαήλ, στην περιοχή Χέντον του βόρειου Λονδίνου. Το 1980 έλαβε το διδακτορικό του δίπλωμα από το πανεπιστήμιο του Durham και η διδακτορική του διατριβή εκδόθηκε σε βιβλίο το 1992.

Την δεκαετία του 1970, η αδερφή μου η Ελένη δούλευε με τον άντρα της στην Αυστραλία. Σε μια ελληνική γιορτή καθόταν κοντά στον Επίσκοπο Αρίσταρχο και κάποιοι φίλοι τους της είπαν πως έχει καταγωγή απ’ την Κρήτη. Αμέσως αυτή τον ρώτησε από ποιο μέρος της Κρήτης είναι, και έτσι ανακάλυψαν πως είναι και οι δύο από το ίδιο χωριό, τις Γούβες, και έγιναν φίλοι.

Το 1970 ο αδερφός του Αρίσταρχου, ο Κώστας, παντρεύτηκε την Γουβιανή Ζαχαρένια Καλλιακάκη. Ο ίδιος ο Αρίσταρχος τους πάντρεψε και ευλόγησε αυτό τον γάμο, και έτσι αυτή η παντρειά του αδερφού του, έφερε τις σκέψεις του πιο κοντά στις Γούβες.

Ορισμένα καλοκαίρια που ερχόταν ο Αρίσταρχος Μαυράκης στην Ελλάδα, ερχόταν και στο χωριό του, τις Γούβες, μαζί με τον μακαρίτη συμπέθερο του, τον Μανώλη Καλλιακάκη. Εγώ τον πρωτογνώρισα στο καφενείο του Ντετορογιάννη. Ήμασταν σε μια Γουβιανή παρέα που μας έλεγε πως θέλει να γνωρίσει όλους τους Γουβιανούς Ναούς και να δει το πατρικό του σπίτι, που στη συνέχεια τα είδε και τα απόλαυσε. Συζητώντας σε εκείνη την παρέα με τον Αρίσταρχο, κατάλαβα πως αγαπούσε πολύ όλη την Κρήτη με τα έθιμα της, τους Κρητικούς χορούς και την Κρητική μουσική. Ιδιαίτερα αγαπούσε τους πιστούς ανθρώπους της θρησκείας και του πολιτισμού μας, όπως τον Δομίνικο Θεοτοκόπουλο, τον Βιντσέντσο Κορνάρο, το Νίκο Καζαντζάκη και όλους τους αξιόλογους Κρητικούς.

Ο Επίσκοπος Αρίσταρχος Μαυράκης εκοιμήθη στις 9 Αυγούστου 2002 στο Λονδίνο.

Εμείς οι Γουβιανοί έχουμε την υποχρέωση να τιμήσουμε τη μνήμη του χωριανού μας Επίσκοπου Αρίσταρχου Μαυράκη. Στο άμεσο μέλλον πρέπει να τον μνημονεύουμε και να ονομάσουμε στις Γούβες ένα δρόμο με το όνομα του. Έτσι θα τον τιμάμε μόνιμα και πάντα.

 


 

 

 (Δημοσιευμένο στην εφημερίδα "Πατρίς" στις 4/9/2020)

Ευκαιρία για Διεθνές Συνέδριο

 ΤΟ 2021 ΠΟΥ ΣΥΜΠΛΗΡΏΝΟΝΤΑΙ 80 ΧΡΟΝΙΑ (1941-2021) ΑΠΟ ΤΙΣ ΜΑΧΕΣ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΒΟΡΕΙΑ ΠΕΔΙΑΔΑ ΠΡΕΠΕΙ Ο ΔΗΜΟΣ ΧΕΡΣΟΝΗΣΟΥ ΝΑ ΚΑΝΕΙ ΕΝΑ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ.


Πολλές φορές έχω διαβάσει σε ετούτη την εφημερίδα “Πατρίς” πως ο Δήμος Μίνωα Πεδιάδος, το Κέντρο Κρητικής Λογοτεχνίας με την υποστήριξη της περιφέρειας Κρήτης έκαναν στο Καστέλι στο Θραψανό και στο Αρκαλοχώρι ένα συνέδριο για την αντίσταση που διέθεταν τα πολεμικά αεροδρόμια της Κρήτης στο Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και ιδιαίτερα στις μάχες και στην αντίσταση του Κρητικού λαού. Στην συνέχεια των αποτελεσμάτων αυτού του συνεδρίου το Κέντρο Κρητικής Λογοτεχνίας έκδωσε έναν έγκυρο, επίσημο και πολυσέλιδο τόμο να τον διαβάζουν και να τον μελετούν οι επόμενες γενιές του τόπου μας, να μαθαίνουν πως έχυναν το αίμα τους οι πρόγονοι μας για την λευτεριά μας.

Εγώ όμως σαν Γουβιανός, σαν απλός και ασήμαντος άνθρωπος έχω δικαίωμα να επιβραβεύω γραπτά και προφορικά αυτό το συνέδριο, τον αξιοσέβαστο Δήμο Μίνωα Πεδιάδας, την Περιφέρεια Κρήτης, το Κέντρο Κρητικής Λογοτεχνίας και όλους αυτούς που συνδιοργάνωσαν, μελέτησαν και παρακολούθησαν αυτό το συνέδριο. Όλα λοιπόν τα παραπάνω γραφούμενα μου, με επηρέασαν να προτείνω στον ζάμπλουτο Δήμο Χερσονήσου που ανήκω να κάνει και αυτός ακριβώς τα ίδια πράγματα που έκανε ο αξιοσέβαστος Δήμος Μίνωα Πεδιάδας. Δηλαδή αυτό που πρέπει να καλοσκεφτούν οι αρχές του Δήμου Χερσονήσου είναι ότι το 2021 συμπληρώνονται 80 χρόνια (1941-2021) από τότε που έπεσαν μιλιούνια αλεξιπτωτιστές στις βόρειες περιοχές του Δήμου Χερσονήσου από τον Καρτερό μέχρι την Χερσόνησο.

Το πιο βέβαιο και αναμφισβήτητο είναι ότι στην βόρεια μεριά του Δήμου Χερσονήσου της 20/5/1941 έκαναν πολλές μάχες οι στρατιώτες και πολίτες μας, με τους αλεξιπτωτιστές στον Καρτερό, στο Κακό Όρος της Ελιάς, στον Κοψά των Γουρνων, της Ανώπολης, στις Γούβες στα Πελεκητά και αλλού, που πολέμησαν και σκοτώθηκαν εκεί στρατιώτες και πολίτες μας για την λευτεριά μας. Όλα αυτά πρέπει να τα σκεφτούν και να τα σεβαστούν καλά οι αρχές του ζάμπλουτου Δήμου Χερσονήσου και να κάνουν και αυτοί ότι ακριβώς έκανε και ο αξιοσέβαστος Δήμος Μίνωα Πεδιάδος. Δηλαδή το 2021 να κάνουν στο Εκθεσιακό Κέντρο Κρήτης ένα παγκόσμιο συνέδριο για τις μάχες και τις νίκες των στρατιωτών και των πολιτών μας στις βόρειες περιοχές του Δήμου Χερσονήσου έτσι θα παρουσιαστούν οι μελέτες αυτού του παγκοσμίου συνεδρίου.

Μετά πρέπει ο Δήμος Χερσονήσου να εκδώσει και αυτός ένα έγκυρο και επίσημο τόμο με αλήθειες και πραγματικότητες αυτών των μαχών. Για τα παραπάνω γραφούμενα μου είμαι σίγουρος ότι ο ζάμπλουτος Δήμος Χερσονήσου δεν θα κάνει και αυτό το παγκόσμιο συνέδριο για τις μάχες και τις νίκες των στρατιωτών μας και των πολιτών μας που έχασαν τη ζωή τους για την λευτεριά και όλων των δημοτών του Δήμου Χερσονήσου. Γιατί εγώ επί μισό αιώνα ότι προτείνω, ότι γράφω και λέω, δεν γινόταν, δεν γίνεται και δεν θα γίνεται γιατί δεν γεμίζει δεσμίδες ευρώ τις τσέπες μας. 

 

Οι αλεξιπτωτιστές που έπεσαν στις 20/5/1941 στον δήμο Χερσονήσου, από τον Καρτερό μέχρι τον Ανισσαρά
 
 
 (Δημοσιευμένο στην εφημερίδα "Πατρίς" στις 21/7/2020)

 

Ο ΤΟΥΡΚΟΓΟΥΒΙΑΝΟΣ ΣΑΜΠΗ ΜΠΕΗ ΚΑΛΟΥΨΟΥΖΗ, Η ΣΟΧΩΡΑ ΤΟΥ ΚΑΙ ΤΟ ΓΚΡΈΜΙΣΜΑ ΤΗΣ ΠΑΛΙΑΣ ΓΟΥΒΙΑΝΗΣ ΖΩΟΔΌΧΟΥ ΠΗΓΗΣ.

Ο ΤΟΥΡΚΟΓΟΥΒΙΑΝΟΣ ΣΑΜΠΗ ΜΠΕΗ ΚΑΛΟΥΨΟΥΖΗ <<Η ΣΟΧΩΡΑ ΤΟΥ>> ΚΑΙ ΤΟ ΓΚΡΈΜΙΣΜΑ ΤΗΣ ΠΑΛΙΑΣ ΓΟΥΒΙΑΝΗΣ ΖΩΟΔΌΧΟΥ ΠΗΓΗΣ.


Οι Γούβες πεδιάδος ήταν από τα χωριά της Κρήτης που επί τουρκοκρατίας κατοικούσαν ελάχιστες τούρκικες οικογένειες γιατί οι τότε Γουβιανοί δεν άφηναν τους Τούρκους να ορθοποδήσουν στο χωριό τους. Ένας άλλος λόγος που δεν κατοικούσαν στις Γούβες πολλοί Τούρκοι ήταν ότι οι Γουβιανοί πριν από πολλές εκατοντάδες χρόνια είχαν φτιάξει πολλές γούβες μέσα στα σπίτια τους και έκρυβαν εκεί δημητριακά, λάδια, παξιμάδια και άλλα σημαντικά τρόφιμα που δεν ήταν δυνατόν να τα έβρισκαν οι Τούρκοι για να τους τα έκλεβαν. Από τις λίγες και τελευταίες Τούρκικες οικογένειες που έμεναν στις Γούβες ήταν και η οικογένεια του Τουρκογουβιανού Σαμπή Μπέη Καλουψουζή που αυτός ο Τούρκος είχε καταπατήσει-κλέψει πολλά μικρά Γουβιανά χωράφια στην βόρεια μεριά των Γουβών που μονομπαντίζοντάς τα, δημιούργησε ένα τσιφλίκι, τη σοχώρα.

Αυτός ο Τουρκογουβιανός Σαμπή Μπέης σε αυτή την μεγάλη σοχώρα του, δίπλα από το Γουβιανό νεκροταφείο της Παναγίας της Κεράς έσπερνε και φύτευε άνυδρα καπνά, βαμβάκια, καλαμπόκια, δημητριακά, διάφορα κηπευτικά και άλλα. Από παλιές ζωντανές μαρτυρίες και δικές μου προφορικές έρευνες αυτή την Γουβιανή σοχώρα μετά τις ελληνοτουρκικές ανταλλαγές του 1922 την πήρε κάποιος πρόσφυγας ο Δημήτρης Μαυράκης-Μαρής που επειδή ήταν πιστός και καλός Χριστιανός την έκανε δώρο-συμβόλαιο στην ενορία των Γουβών για να χτίσουν εκεί ένα νέο πολιούχο Γουβιανό ναό και άλλα θρησκευτικά φιλανθρωπικά και πολιτιστικά κτίρια. Αμέσως ο αείμνηστος Γουβιανός Παπά-Μανώλης Καριωτάκης και ο αείμνηστος Γουβιανός δάσκαλος και δήμαρχος του πρώην πρώην δήμου Επισκοπής Δημήτρης Καπετανάκης και οι προοδευτικοί Γουβιανοί έκαναν ενέργειες και η ενορία των Γουβών έκανε δώρο ένα κομμάτι της σοχώρας και έχτισαν το 1925-1926 το πανέμορφο σημερινό δημοτικό σχολείο Γουβών.

Μια όμως, ομόφωνη Γουβιανή συμφωνία διευκρίνιζε ότι στην πολύ μεγάλη Γουβιανή σοχώρα εκτός από την μεγάλη πολιούχο εκκλησία θα έχτισαν στο άμεσο μέλλον Γουβιανά θρησκευτικά φιλανθρωπικά και πολιτιστικά κτίρια για να μεγάλωνε στις Γούβες η θρησκευτικότητα, η φιλανθρωπία, ο πολιτισμός και η πρόοδος. Λίγα χρόνια όμως πριν την κατοχή ορισμένοι υπεύθυνοι και προύχοντες των Γουβών αναίρεσαν αυθαίρετα και ολοκληρωτικά αυτήν την ομόφωνη Γουβιανή συμφωνία αποφασίζοντας να γκρεμίσουν την παμπάλαιη πολιούχο Γουβιανή Ζωοδόχο Πηγή χωρίς κανένα σημαντικό λόγο. Μόλις το έμαθαν οι Γουβιανοί πήγαν στην Χώρα και βρήκαν τον Γουβιανό μεγαλοεργολάβο Αντρέα Κατσικάκη ή Κατσικαντρέα και τον παρακάλεσαν και έφερε από το μεγάλο κάστρο νομομηχανικούς να ελέγξουν την Ζωοδόχο Πηγή.

Οι τότε μηχανικοί ήρθαν στις Γούβες και έλεγξαν την Ζωοδόχο Πηγή και έβγαλαν πόρισμα ότι “η Ζωοδόχος Πηγή με μια μικροσυντήρηση θα γίνει δυνατή σαν μπεντένι, μόνο να μην την γκρεμίσετε.”

Οι ορισμένοι όμως υπεύθυνοι και προύχοντες των Γουβών που είχαν ρίξει τον κύβο να γκρεμίσουν την εκκλησία μας, ήταν ατσάλινοι, αταλάντευτοι και ικανοί να μην τηρήσουν αυτήν την ομόφωνη συμφωνία όλων των Γουβιανών. Γι’ αυτό ο τότε Γουβιανός δάσκαλος Δημήτρης Καπετανάκης συμφώνησε με όλους τους Γουβιανούς να πάρουν κόλλες του διαγωνισμού να κάνουν ένα γκάλοπ που θα υπέγραφαν να μην γκρεμιστεί η εκκλησία τους και αυτοί που <<ήθελαν>> να γκρεμίσουν την εκκλησία τους να υπέγραφαν στις κόλλες των προυχόντων.

Όταν ήρθε η ώρα να μετρήσουν τις υπογραφές του γκάλοπ, βλέπει ο Δημήτρης Καπετανάκης ότι αυτοί που είχαν υπογράψει στις κόλλες του, είχαν υπογράψει και στις άλλες κόλλες για να κατεδαφιστεί αυτός ο ναός μας. Αμέσως ο Δημήτρης Καπετανάκης είπε “Αί σιχτίρ!”, έσκισε τις κόλλες και έτσι έγιναν νικητές οι κατεδαφιστές της Γουβιανής Ζωοδόχου Πηγής, που όταν γκρέμιζαν αυτόν τον Γουβιανό ναό έκλαιγαν οι γυναίκες και φώναζαν: “να μην γκρεμίσετε την εκκλησία μας και να μην καταστρέψετε τα ιερά και τα όσια της”. Αυτό όμως που δεν μπορώ να μην γράψω είναι ότι αυτοί που γκρέμισαν αυτόν τον πανέμορφο Γουβιανό ναό, ξέχασαν να τον φωτογραφήσουν.

Επανέρχοντας στην πολύ μεγάλη Γουβιανή σοχώρα, αναφέρω ότι μετά την κατεδάφιση αυτής της Γουβιανής Ζωοδόχου Πηγής αυτοί που την γκρέμισαν έκαναν τέσσερις δρόμους , ανατολή-δύση μέσα στην σοχώρα και την έκαναν πάρα πολλά οικοπεδάκια και την πούλησαν μαζί με άλλα ενοριακά χωράφια και χαλέπες για να τελειώσουν την σημερινή Ζωοδόχο Πηγή που πολυμίκρανε το λιβάδι-πλατεία των Γουβών και πολυστράβωσε των κεντρικό δρόμο των Γουβών.

Το 1960 ενθρονίσαμε την καινούργια Ζωοδόχο Πήγη που από τότε πέρασαν 60 χρόνια και εμείς οι Γουβιανοί δεν την έχουμε αγιογραφημένη όπως άλλοι έχουν αγιογραφήσει όλους τους πολιούχους ναούς της Ελλάδας.

Ας γράψω και μία χιλιοτραγουδισμένη Γουβιανή μαντινιάδα:


Ω Παναγία μου Κέρα, στις Γούβες στη σοχώρα,

βλέπε μου την αγάπη μου, μη παντρευτεί στη χώρα”

 

(Δημοσιευμένο στην εφημερίδα "Πατρίς" στις 11/7/2020)

Πέμπτη 2 Ιουλίου 2020

Οι Σητειακοί είναι οι πιο φιλήσυχοι άνθρωποι της Κρήτης.

Οι Σητειακοί είναι οι πιο φιλήσυχοι άνθρωποι της Κρήτης.

Είναι αλήθεια και πραγματικότητα πως εγώ δεν κατάγομαι από τη Σητεία, δηλαδή δεν είμαι Σητειακός, που αυτό σημαίνει ότι η Σητεία δεν είναι ο τόπος μου, για να τον επαινώ.
Αναμφισβήτητα όμως εγώ δε μπορώ να κρύψω την απέραντη εκτίμηση που έχω στους αγνούς Σητειακούς, στην τοπική τους μουσική, στους χορούς τους, στους μαντιναδολόγους τους και στα έθιμα τους. Επίσης εγώ γνωρίζω και αναγνωρίζω ότι πριν από πολλούς αιώνες, στον ανατολικό νομό Ηρακλέιου, στην Πεδιάδα και στη Βιάννο, έπαιζαν ερωτικές Σητειακές κοντυλιές και άλλους Σητειακούς σκοπούς. Αυτό σημαίνει πως και στο χωριό μου, τις Γούβες Ηρακλείου, έπαιζαν και τραγουδούσαν τους παραδοσιακούς Σητειακούς σκοπούς.
Πριν από πολλούς αιώνες οι παραδοσιακοί Σητειακοί οργανοπαίχτες πρωτοπορούσαν τα συγκροτήματα τους, γιατί χρησιμοποιούσαν συνοδευτικά όργανα τους τις κιθάρες και τα νταουλάκια, που αυτά ουσιαστικά ήταν απαγορευμένα από άλλους οργανοπαίχτες. Αυτό που δε μπορώ να μη γράψω είναι ότι τις τελευταίες δεκαετίες σχεδόν όλοι οι παραδοσιακοί Κρητικοί λυράρηδες “δεν θέλουν” να παίξουν ερωτικές Σητειακές κοντυλιές και άλλους Σητειακούς σκοπούς, που με αυτή την απραξία ουσιαστικά σα να “ταπεινώνουν” τους Σητειακούς και τη μουσική τους.
Επίσης μια άλλη πραγματικότητα είναι πως τις τελευταίες δεκαετίες ορισμένα “αφεντικά” των Κρητικών μα παραδόσεων, ξεβαφτίζουν ασταμάτητα από τα μέσα ενημερώσεως τον Καστρινό-Σητειακό πηδηχτό και τον λένε Μαλεβιζιώτη. Αφού πάντα τα “αφεντικά” των Κρητικών μας παραδόσεων λένε τη λέξη Μαλεβιζιώτη, ξεχνούν να λένε τη δεύτερη λέξη Μαλεβιζιώτικος πηδηχτός. Ας μας εξηγήσουν λοιποόν από τα μέσα ενημερώσεως, ο Μαλεβιζιώτης που λένε, τι είναι; Μαλεβιζιώτης ποταμός, Μαλεβιζιώτης εγκρεμός ή Μαλεβιζιώτης πηδηχτός;
Επειδή σχεδόν όλοι οι Σητειακοί είναι οι πιο φιλήσυχοι άνθρωποι της Κρήτης, ορισμένοι ημιμαθείς τους κατατάσσουν στην φαντασία τους ως τους Κρητικούς υποβαθμισμένης διαλογής. Ενώ οι Σητειακοί άνθρωποι είναι ισότιμοι με όλους τους άλλους Κρητικούς, που έχουν προσφέρει και αυτοί πάρα πολλά σε όλους τους τομείς.
Τελειώνοντας προτείνω σε όλους εμάς τους Κρητικούς να ευχαριστούμε τον Θεό να μας έχει πάντα καλά να ανημένουμε κάθε ταχινή τον Σητειακό ήλιο να βγει μέσα από τη θάλασσα να μας φωτίζει και να μας ζεσταίνει.

Να ‘τανε σαν του Στειακούς στον κόσμο οι ανθρώποι,
θά ‘ταν η γης ειρηνική κι ελεύθεροι όλοι οι τόποι.

(Δημοσιευμένο στην εφημερίδα "Πατρίς" στις 2/7/2020)

Δευτέρα 29 Ιουνίου 2020

Ο κρητικός αγώνας για τη λευτεριά

Το ποίημα του Γουβιανού ποιητή Ιωάννη Κωνσταντινίδη (1848-1917) που απήγγειλε στην κηδεία του Γουβιανού Λεωνίδα Γεωργιάδη Λόγιου (1832-1870) στις 15 Μαΐου 1870 στην Ερμούπολη.

Στις 15 Μαΐου 1870 έγινε στην Ερμούπολη της Σύρου η τιμητική κηδεία του μεγάλου Γουβιανού και τίμιου πολιτικού επαναστάτη Λεωνίδα Γεωργιάδη Λόγιου (1832-1870). Από τις επικήδειες ομιλίες που του έκαναν, ήταν και ένα ποίημα που έγραψε και απήγγειλε ο Γουβιανός και συγγενής του αποθανόντος, ο εθνικός ποιητής, αγωνιστής και λυράρης, Ιωάννης Κωνσταντινίδης (1848-1917), ο οποίος τότε ήταν 22 ετών.
Για την επέτειο των 150 χρόνων (1870-2020) από τον θάνατο αυτού του μεγάλου Γουβιανού και Κρητικού πολιτικού επαναστάτη, αναδημοσιέψω αυτό το ποίημα για να μάθει ο λαός μας πόσα τράβηξε αυτός ο Κρητικός αγωνιστής για τη λευτεριά μας.

ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΑΥΤΟΧΕΙΡΙΑΣΘΕΝΤΑ ΑΡΧΙΓΡΑΜΜΑΤΕΑ ΤΗΣ ΣΥΝΕΛΕΥΣΕΩΣ ΤΩΝ ΚΡΗΤΩΝ ΛΕΩΝΙΔΑΝ Χ. ΛΟΓΙΟΝ

Το πλοίον, όταν ευρεθεί εν μέσω καταιγίδος
μετά θραυσθέντος οίακος και χαλαράς πυξίδος,
γίνεται έρμαιον σκληρόν των θαλασσίων σάλων
και τρέχον καταθραύεται ευθύς επί υφάλων.

Των ευ φρονούντων τότες τις, τις ήθελε τολμήσει
του σκάφους τον Διευθυντήν δειλόν να παραστήσει;
Εκείνον όστις άλλοτε το πλοίον εδιοίκει
ποντοπορών ωκεανούς και αχανή πελάγη,
ατάραχον, ατρόμητον τον έστεφεν η νίκη.
Άλλ’ όταν το ακάτιον το δύστηνον ερράγη
και δεν αντείχε του λοιπού την λύσσαν των κυμάτων,
εγένετο το πλοίον του σωρός εκ συντριμμάτων.

Ούτω και συ ατρόμητος προύβαινες, Λεωνίδα,
πλέων εις τον ωκεανόν των σιδηρών αιώνων,
διότι είχες οίακα και ακριβή πυξίδα
περιφρονών τον μοχθηρόν της τυραννίας θρόνον.

Ποσάκις εις τας συμφοράς της δύστυχους μας Κρήτης
φωνήν σοφού δεν ύψωσας, το θάρρος να κηρύττεις.
Τότε δεν σε ετρόμαζον τα πλήθη της Ασίας
και ήσο φίλος του καλού και φίλος της ανδρείας.
Και, όμως, συ επέπρωτο, δύστηνε Λεωνίδα,
την τύχην του αυτόχειρος να λάβεις παρ’ ελπίδα.

Δεν είχε θέλγητρον ουδέν προς σε της γης η σφαίρα.
Δεν σοι απένειμεν ουδείς εν βλέμμα συμπαθείας.
Δεν ελυπήθης αδελφάς και προσφιλήν μητέρα.
Πώς; είχον όλοι δι’ εσέ κλεισμένας τας καρδίας.
Κ’ η τύχη της πατρίδος μας, η ολεθρία τύχη,
ως μονωδία νεκρική στα ώτα σου αντήχει
κι απελπισθείς απώλεσας και του Κρητός το θάρρος
και έκλινες την κεφαλήν εις της ζωής το βάρος.

Και ήδη ξένος, άφιλος εις ξένης γης το χώμα
θα αναπαύσεις το πολύ βεβαρημένον σώμα.

Νεκρόν δεν σ’ έκλαυσαν ποσώς κανείς, ψυχή καμία,
σε που δι’ άλλους δάκρυα έχυνας καθ’ εκάστην,
θα σε δεχθεί αδάκρυτον του άδου η σκοτία,
παρηγορίαν στ’ ουρανού μόνον θα βρεις στον πλάστην.
Ιδού κ’ εγω εν δάκρυον καρδιακόν θα ράνω
του πόνου της πατρίδος μας στο μνήμα σου επάνω.

Ερμούπολη, 15-5-1870


Φέτος το 2020 που συμπληρώνονται 150 χρόνια (1870-2020) από την επέτειο του θανάτου του Γουβιανού και τίμιου πολιτικού επαναστάτη Λεωνίδα Γεωργιάδη Λόγιου, οι αρχές των Γουβών και οι αρχές του ζάμπλουτου δήμου Χερσονήσου, δεν τίμησαν και δεν θα τιμήσουν αυτή την επέτειο.
Υπάρχουν όμως ελπίδες το 2070 που θα συμπληρωθούν 200 χρόνια από το θάνατο του Λογίου, οι τότε αρχές των Γουβών και του ζάμπλουτου δήμου Χερσονήσου, να τιμήσουν με διάφορες θρησκευτικές και πατριωτικές εκδηλώσεις τη διακοσιοστή επέτειο από το θάνατο του Γουβιανού Λεωνίδα Γεωργιάδη Λόγιου.

Κωνσταντινίδη που ‘γραψες στο Λόγιο ποίημα ένα,
να μάθουν για τη λευτεριά ίντα ‘χενε συρμένα.

Σαν πάω στη Σύρο και θα βρω τάφους νεκροταφείου
θα ρίξω ένα γαρύφαλλο στη μνήμη του λογίου,

γιατί ‘ναι κιά του Λόγιου τα κόκκαλα θαμμένα
μνημονεμένα κι έντιμα τα ‘χουμε ξεχασμένα.


(Δημοσιευμένο στην εφημερίδα "Πατρίς" στις 22/6/2020)

Πως θα παρουσιαστούν η μουσική και οι χοροί των χωριών του Δήμου Χερσονήσου στην εκπομπή “Το αλάτι της γης” στην ΕΡΤ1.

Πως θα παρουσιαστούν η μουσική και οι χοροί των χωριών του Δήμου Χερσονήσου στην εκπομπή “Το αλάτι της γης” στην ΕΡΤ1.

Γράφει ο Βαγγέλης Μπαριτάκης

Κάθε Κυριακή μεσημέρι βλέπω στην ΕΡΤ1 την εκπομπή “Το αλάτι της γης” για να μαθαίνω για τον μουσικό πολιτισμό των δήμων της Κρήτης και την υπόλοιπης Ελλάδας. Την περασμένη Κυριακή το μεσημέρι, στις 7/7/2020, έβλεπα την εκπομπή που παρουσίαζε την παραδοσιακή μουσική, τους χορούς και τον πολιτισμό της Ιεράπετρας, που ο δήμος Ιεράπετρας πρωτοστάτησε για να πραγματοποιηθεί αυτό το επεισόδιο-εκπομπή.
Όση ώρα έβλεπα αυτή την εκπομπή “Το αλάτι της γης”, ήμουν συγκινημένος και χαρούμενος που αυτό το Γεραπετρίτικη εκπομπή υποστήριζε και τη μουσική της ανατολικής Κρήτης. Όση ώρα έβλεπα αυτή την εκπομπή, έκλαιγε η ψυχή μου και σκεφτόμουν ότι ο ζάμπλουτος σε μουσική, χορούς, αρχαίο και νεότερο πολιτισμό, δήμος Χερσονήσου, πότε θα πρωτοστατήσει για να δημιουργήσει ένα δικό του επεισόδιο-εκπομπή “Το αλάτι της γης” στην ΕΡΤ1;
Μα για να μην κάνει ο δήμος Χερσονήσου αυτή την εκπομπή υπάρχουν πολλές χιλιάδες νόμιμες προφάσεις και αδικαιολόγητες δικαιολογίες, κι “όλα μέλι γάλα”. Οι αρχές του ζάμπλουτου δήμου Χερσονήσου πρέπει να ξέρουν καλά πως τους δημότες όλων των χωριών του δήμου τους, δεν τους δέρνει η πολιτιστική, παραδοσιακή, μουσική και χορευτική ημιμάθεια και αμάθεια, και τους ενδιαφέρει να προωθήσει ο δήμος μας αυτή την εκπομπή.
Μα αυτό που πρέπει να ξέρουν πάρα πολύ καλά οι αρχές του δήμου Χερσονήσου είναι πως για όλα τα πολιτιστικά προβλήματα που είναι άλυτα, υπάρχουν και οι τίμιες λύσεις τους. Γι’ αυτό ο αξιοσέβαστος Δήμαρχος του ζάμπλουτου δήμου Χερσονήσου, Γιάννης Σέγκος, έχει υποχρέωση να διαβάσει αυτό το άρθρο και να συνεννοηθεί με όποιον χρειάζεται για να δημιουργηθεί αυτή η εκπομπή, κι έπειτα να μας ειδοποιήσει δημοσίως για το πότε θα γίνει αυτή η εκπομπή.
Για τα παραπάνω γραφούμενα μου είμαι σίγουρος πως δεν πρόκειται να γίνει ούτε η παραμικρή προσπάθεια και δημιουργία για τον μουσικοχορευτικό πολιτισμό των χωριών του δήμου μας. Γιατί εγώ μισό αιώνα περίπου ό,τι προτείνω, ό,τι λέω κι ό,τι γράφω, δεν γινόταν και δε θα γίνεται γιατί ποτέ δε γεμίζει δεσμίδες ευρώ τα ταμία μας και τα βιβλιάρια μας.

(Δημοσιευμένο στην εφημερίδα "Πατρίς" στις 15/6/2020)

Μικρό αφιέρωμα στον Γουβιανό παραδοσιακό βιολάτορα και λυράρη, Στερεό Πλευράκη.

Μικρό αφιέρωμα στον Γουβιανό παραδοσιακό βιολάτορα και λυράρη, Στερεό Πλευράκη.

Για τον Γουβιανό βιολάτορα, λυράρη και μαντολινάρη, Στερεό Πλευράκη, έγραψα αυτό το αφιέρωμα σαν ελάχιστο φόρο τιμής. Για τα 80 χρόνια της ζωής του που συνεχίζει και παίζει με τα αγνά του αισθήματα σα να είναι έφηβος.
Το γενεαλογικό του δέντρο προέρχεται από τον πατέρα του, Μανώλη Πλευράκη, που καταγόταν από τον Άι Γιώργη Λασιθίου. Η μητέρα του Μαρία Μαρκάκη ήταν από τις Γούβες, που παντρεύτηκαν και έκαναν δέκα παιδιά και τους έζησαν τα οχτώ. Αυτή η αξιοπρεπέστατη πολυμελής οικογένεια πορευόταν τα χρόνια του μεσοπολέμου με δυσκολίες, φτώχεια αλλά με αξιοπρέπεια, που όλα αυτά τους τιμούσαν.
Ο Στερεός τα μετακατοχικά χρόνια έμαθε την τέχνη του ράφτη , στη συνέχεια έγινε τεχνίτης οικοδόμος γιατί αυτή η δουλειά τα χρόνια εκείνα είχε μεγαλύτερα μεροκάματα. Πριν μισό αιώνα παντρεύτηκε την εκλεκτή της καρδιάς του, καλή νοικοκυρά και καλή μαγείρισσα, την Γουβιανή Δέσποινα Δετοράκη του Σπυρίδω και απέκτησαν τρεις γιούς, τον Σπύρο, τον Μανώλη και τον Βαγγέλη.
Η καλλιτεχνικλη καταγωγή αυτού του παραδοσιακού καλλιτέχνη προέρχεται από τη μεγαλύτερη Γουβιανή μουσική οικογένεια των Μαρκάκηδων, που έχει βγάλει πάνω από δέκα οργανοπαίχτες. Όπως τον Γουβιανό εθνικό ποιητή και λυράρη Ιωάννη Κωνσταντινίδη (1848-1917), που ήταν πρώτος ξάδερφος του προπάππου του του Στερεού, Λυπογιάννη Μαρκάκη. Ο αξέχαστος Γουβιανός λυράρης Μιχάλης Μαρκάκης ή Σπανός, ήταν αδερφός του παππού τους Στερεού, του Λυπομανώλη Μαρκάκη. Ο αξέχαστος Γουβιανός βιολάτορας Κωστής Μαρκάκης ή Κοντόχας ήταν αδερφός της μάνας του. Επίσης ο μεγαλύτερος Γουβιανός λυράρης και τραγουδιστής Γιάννης Κουφαλιτάκης είναι πρώτος ξάδερφος της μάνας του Στερεού. Από τους νεότερους Γουβιανούς οργανοπαίχτες είναι τα δύο παιδιά του, ο Μανώλης που παίζει κιθάρα και τραγουδά, και ο Βαγγέλης που παίζει μαντολίνο, λαούτο, λύρα, μπουζούκι και μπουλγαρί. Τις τελευταίες δεκαετίες ο Στερεός παίζει Κρητική μουσική με τους δυο γιούς του, στις Κάτω Γούβες στην ταβέρνα τους “Αστέρια”.
Πριν απ’ το 1960 ο Στερεός είχε δασκάλους στα όργανα και στην Κρητική μουσική τους μπαρμπάδες του, τον Σπανό και τον Κοντόχα, που στη συνέχεια έπαιζαν μαζί σε γάμους, βαπτίσεις, πανηγύρια, χοροεσπερίδες, καντάδες κι αλλού. Εκτός αυτούς, συνεργαζόταν με τον Γουβιανό λαουτιέρη και τραγουδιστή Γιάννη Μπαριτάκη και με άλλους Γουβιανούς οργανοπαίχτες όπως τον Γιάννη Γιαννουδάκη, το Νίκο Μαυράκη ή Σκουντή, τον Παυλή Δετοράκη τον Μιχάλη Τρυπάκη απ’την Κόξαρη και τον Κωστή Τραπιέρη απ’ την Χερσόνησο. Ακόμα είχε παίξει λιγότερες φορές και με άλλους λαουτιέρηδες όπως το Νίκο Συγγελάκη, τον Αντώνη Κλεισαρχάκη, τον Αλέκο Κοκαράκη, τον Γιώργο Παπουτσάκη απ’ την Χερσόνησο, τον Γιώργο Κουμιώτη και άλλους.
Εκτός από τις Γούβες και τα γύρω χωριά, ο Στερεός έχει παίξει και σε άλλα χωριά της πεδιάδας, όπως στο Κράσι, στα χωριά της Λαγκάδας, σε χωριά του Λασιθίου μέχρι τους Ποτάμους, στο Μεγάλο Κάστρο και αλλού.
Τα δύο τελευταία χρόνια, ο Στερεός και τα δυο παιδιά του, ο Βαγγέλης, ο Μανώλης κι εγώ συχνομαζευόμαστε στο Λαογραφικό Μουσείο Γουβών, παίζουμε και τραγουδάμε Στειακές, πεδιαδίτικες και Γουβιανές κοντυλιές, της νύφης το σκοπό, τον Ερωτόκριτο, νταμπαχανιώτικα, συρτά και άλλα. Συχνά παρακαλούμε τον Στερεό και μας παίζει δεκάδες γυρίσματα του πηδηχτού χορού που έπαιζε τα παλιά χρόνια ο μπάρμπας του ο Σπανός. Συγχρόνως μαγνητοφωνούμε και βιντεοσκοπούμε αυτούς τους σκοπούς και τα τραγούδια για να υπάρχουν για πάντα, να τα κληρονομούν οι νεότερες γενιές του τόπου μας.


Στη φωτογραφία του 1960 στον πλάτανο στο Κράσι, ο Στερεός Πλευράκης στη λύρα και ο Γιάννης Μπαριτάκης στο λαούτο.

(Δημοσιευμένο στην εφημερίδα "Πατρίς" στις 6/6/2020)

Μια ατίμητη μάχη της Κρήτης στις Γούβες στα Πελεκητά

Μια ατίμητη μάχη της Κρήτης στις Γούβες στα Πελεκητά

Φέτος το 2020, στις 21 του Μάη, αρχίζει η ογδοηκοστή επέτειος από τις Μάχες της Κρήτης τον Μάιο του 1941. Μία από αυτές τις μάχες και νίκες των στρατιωτών και των πολιτών μας, ήταν στις Γούβες, στα πελεκητά.
Πολλές φορές έχω γράψει και αναλύσει αυτή την πραγματικότητα σε βιβλία μου, σε εφημερίδες, στα ραδιόφωνα και στην τηλεόραση. Μισό αιώνα προτείνω με διάφορους τρόπους στις εκάστοτε αρχές των Γουβών και στον σημερινό δήμο Χερσονήσου να κάνουμε κάθε Μάη στις Γούβες στα πελεκητά ένα τιμητικό μνημόσυνο, για το αίμα των στρατιωτών και των πολιτών μας που χύθηκε εκεί για τη λευτεριά μας.
Αλλά επί 80 χρόνια αυτό το τιμητικό μνημόσυνο δεν έγινε από τις εκάστοτε δημοτικές αρχές των Γουβών, γιατί δεν θα μας έφερνε ρουσφετοψηφομαζώματα, ευρωμαζώματα και αυτοπροβολές μας. Αυτή η αναμφισβήτητη πραγματικότητα μας υποδεικνύει ότι ποτέ δεν θα γίνει αυτό το μνημόσυνο στις Γούβες στα πελεκητά.
Γι’ αυτό εγώ αναγκάστηκα να αποφασίσω πως φέτος στις 20 του Μάη μετά τον εκκλησιασμό, θα πάω μονάχος μου στο καμαράκι στις Γούβες στα πελεκητά να κάνω μια υπόκλιση, να κάνω τον σταυρό μου κι ενός λεπτού σιγή και να τραγουδήσω τον εθνικό μας ύμνο, που στο τέλος λέει “χαίρε ω χαίρε λευτεριά”. Αυτό όμως που ξέχασα να γράψω είναι ότι πριν κάνω αυτές τις τιμητικές πράξεις, θα πάω στην πρώην αμερικάνικη βάση, έξω από το δημαρχείο του ζάπλουτου δήμου Χερσονήσου, στο άλσος ή ανθόκηπο του, να κόψω ένα μαγιάτικο λουλουδάκι να το καταθέσω στο περβάζι στο καμαράκι, στις Γούβες στα πελεκητά. Έτσι θα έχω να λέω ότι από τον ζάπλουτο δήμο Χερσονήσου πρόσφερα ένα λουλούδι και σε αυτή την τιμητική μου πράξη.
Τελειώνοντας δε μπορώ να μην γράψω ότι πάρα πολλές φορές έχω προτείνει και παρακαλέσει με διάφορους τρόπους τις αρχές των Γουβών και του δήμου Χερσονήσου, να στήσουμε μια τεράστια πέτρα ηρώον στα πελεκητά, που στην κορυφή της να κυματίζει όλες τις μέρες του κάθε χρόνου η ελληνική σημαία, που να τιμάμε μόνιμα και για πάντα αυτή τη μάχη και τη νίκη των στρατιωτών και πολιτών μας.
Επίσης πολλές φορές έχω προτείνει και παρακαλέσει τις αρχές των Γουβών και του δήμου Χερσονήσου να στήσουμε άλλη μια μεγάλη πέτρα ηρώον κοντά στον Άγιο Κωνσταντίνο, όπου τρία Γουβιανά άοπλα παλικάρια έκαναν στις 19/5/1941 την απαγωγή του οπλίσμένου Γερμανού αξιωματικού Ότο Λούνερ. Στη συνέχεια τους πρόδωσε κάποιος που δεν ήταν Γουβιανός και τους εκτέλεσαν οι ναζί στις 6/8/1941 στον Καρτερό μαζί με το Νομάρχη Ηρακλείου Ιωάννη Τσατσαρωνάκη.
Έτσι πάντα όλες οι δικές μου προτάσεις απορρίπτονται και θα απορρίπτονται γιατί δε γεμίζουν κανενός μας τις τσέπες δεσμίδες ευρώ.

Στις Γούβες στα Πελεκητά, Χίτλερ την πρώτη μάχη,
την έχασες κι αρχίσανε της ήττας σου τα “πάθη”.


 Στην παλιά φωτογραφία ο Μπαριτάκης Βαγγέλης συζητά με τον μακαρίτη Ανωπολιώτη Γιάννη Χατζάκη ή Χατζή, που τραυματίστηκε στη Μάχη στα Πελεκητά τον Μάη του 1941.

(Δημοσιευμένο στην εφημερίδα "Πατρίς" στις 19/5/2020)

Μια μεγάλη Γουβιανή εικόνα του 14ου αιώνα με τον Χριστό Παντοκράτορα στο Μουσείο Χριστιανικής Τέχνης στην Αγία Αικατερίνη Σιναϊτών.

Μια μεγάλη Γουβιανή εικόνα του 14ου αιώνα με τον Χριστό Παντοκράτορα στο Μουσείο Χριστιανικής Τέχνης στην Αγία Αικατερίνη Σιναϊτών.

Κάθε μέρα αυτοί που βρίσκονται στο Μεγάλο Κάστρο – Ηράκλειο και μπουν μέσα στο Μουσείο Χριστιανικής Τέχνης της Αγίας Αικατερίνης Σιναϊτών, πρωτοβλέπουν δεξιά τη μεγάλη παλιά εικόνα με τον Χριστό Παντοκράτορα, που στον πάτο της γράφει ότι είναι του 14ου αιώνα από την Παναγία των Γουβών.
Αναμφισβήτητα και αυτή η εικόνα είναι ανεκτίμητης αξίας και είναι εκεί πολύ προστατευμένη, καλοσυντηρημένη και ασφαλισμένη μέσα σε αυτό το χριστιανικό μουσείο. Αν αυτή η εικόνα δεν βρισκόταν εκεί, αλλά παρέμενε στις Γούβες, σίγουρα θα την είχαν κλέψει οι άπιστοι άπιαστοι κλεφτοεικονάδες, όπως πριν 20 χρόνια περίπου είχαν κλέψει δυο εικόνες μέσα από τον Άι Γιώργη των Γουβών. Απέναντι από την είσοδο αυτού του μουσείου, στο ιερό, υπάρχει ένας μεγάλος σταυρός που το ύψος του ίσως να υπερβαίνει τα τρία μέτρα, και στον πάτο του γράφει πως είναι από την Παναγία Γουβών. Από την παλιά και γκρεμισμένη Γουβιανή πολιούχο Παναγία Ζωοδόχου Πηγή έχουν δωριθεί και άλλα ιερά κι ευλογημένα έργα τέχνης. Όπως τα τέμπλα του ιερού της έχουν δωριθεί στο μοναστήρι Γοργολαΐνη, που και αυτά εκεί είναι καλοσυντηριμένα και προστατευμένα από τους κλέφτες.
Μα οι αιτίες που έχουν δωριθεί αυτά και άλλα ιερά και όσια Γουβιανά Χριστιανικά έργα τέχνης της γκρεμισμένης πολιούχου Παναγίας των Γουβών πρέπει να γίνουν πασίγνωστες.
Πριν από την κατοχή, τα χρόνια της δικτατορίας του Ιωάννη Μεταξά, ορισμένοι υπεύθυνοι και προύχοντες των Γουβών, έριξαν τον κύβο και αποφάσισαν και γκρέμισαν αυθαίρετα, χωρίς κανένα σημαντικό λόγο, τη Γουβιανή πολιούχο Παναγία Ζωοδόχο Πηγή, με την αιτιολογία ότι θα έχτιζαν στο ίδιο σημείο την σημερινή Ζωοδόχο Πηγή. Ενώ πριν γκρεμίσουν ορισμένοι υπεύθυνοι των Γουβών τον πολιούχο ναό μας, είχαν προσυμφωνήσει όλοι οι Γουβιανοί να χτίσουν ένα νέο πολιούχο ναό στη σωχώρα βορινά από το δημοτικό σχολείο Γουβών, στο πάρα πολύ μεγάλο οικόπεδο της ενορίας Γουβών. Έτσι αυτό το γκρέμισμα της Παλιάς πολιούχου των Γουβών και το χτίσιμο της νέας, πολυστράβωσαν τον κεντρικό δρόμο μας και πολυμίκρυναν το λιβάδι-πλατεία μας.
Αυτό που δε μπορώ να μη γράψω είναι ότι αυτοί που πρωτοστάτησαν και γκρέμισαν την πολιούχο Παναγία των Γουβών, ξέχασαν να την φωτογραφίσουν. Εκτός από τις παραπάνω αλήθειες και πραγματικότητες, προσθέτω ακόμα μια, ότι ενώ τη νέα Γουβιανή πολιούχο Παναγία Ζωοδόχο Πηγή, τη θρονιάσαμε το 1960, που από τότε πέρασαν 60 χρόνια και εμείς οι Γουβιανοί δεν την αγιογραφήσαμε εσωτερικά. Αγιογραφήσαμε μόνο τους τρούλους της, αλλά ολόκληρη την εσωτερική της επιφάνεια την έχουμε πλαστικομπογιαντισμένη σα να την ασπρίσαμε με ασβέστη. Εγώ όμως σαν Γουβιανός και απλός άνθρωπος θαυμάζω τις πολιούχες εκκλησίες όλων των άλλων χωριών που είναι 100% αγιογραφημένες.

Όλα τα δικαστήρια στον κόσμ’ όποιος γυρέψει
τις Γούβες να μην αγαπώ δε θα μ’ απαγορέψει.


Η εικόνα του Χριστού Παντοκράτορα από την Παναγία των Γουβών, βρίσκεται στο Μουσείο Χριστιανικής Τέχνης στην Αγία Αικατερίνη Σιναϊτών.

(Δημοσιευμένο στην εφημερίδα "Πατρίς" στις 17/4/2020)

Τρίτη 18 Φεβρουαρίου 2020

Να επαναλειτουργήσουμε τους σιδερένιους ανεμόμυλους από τον Καρτερό μέχρι τα Μάλια του Δήμου Χερσονήσου.

Να επαναλειτουργήσουμε τους σιδερένιους ανεμόμυλους από τον Καρτερό μέχρι τα Μάλια του Δήμου Χερσονήσου.


Αναμφισβήτητα στα 18 χωριά του οροπεδίου Λασιθίου οι Λασιθιώτες είχαν φτιάξει την πρώτη πενηνταετία του περασμένου αιώνα πάνω από δέκα χιλιάδες πανέμορφους σιδερένιους ανεμόμυλους που με αιολική ενέργεια πότιζαν τα περβόλια τους. Από εκείνα τα χρόνια αυτοί οι Λασιθιώτικοι ανεμόμυλοι μαζί με τους πετρόχτιστους αλευρόμυλους έχουν χαρακτηριστεί ως το μεγαλύτερο παραδοσιακό και πανέμορφο αιολικό πάρκο του κόσμου.
Τα χρόνια εκείνα φτιάχνοντας οι Λασιθιώτες μαστόροι αυτούς τους σιδερένιους ανεμόμυλους, μετέφεραν διάφοροι χαρκιάδες αυτή τη χειροποίητη πρωτόγονη τέχνη των μύλων στη βόρεια επαρχία πεδιάδος, στον Καρτερό, στου Κοκκίνη το Χάνι, στις Γούρνες, στις Γούβες στον Ανισαρά και στα Μάλια. Είναι βέβαιο ότι σε αυτά τα πεδιαδίτικα περβολοχώρια δεν φτιάχτηκαν δέκα χιλιάδες μύλοι σαν το Λασίθι, αλλά εκατοντάδες. Συγκεκριμένα τους περισσότερους μύλους είχαν φτιάξει στα Μάλια, που κατά τη γνώμη μου ήταν περίπου πεντακόσιοι. Στις Γούβες είχαν φτιάξει πάνω από 100 μύλους και στον Ανισαρά, στις Γούρνες, στου Κοκκίνη Χάνι και στον Καρτερό είχαν φτιάξει λιγότερους.
Έτσι πρέπει η παραλιακή ενότητα των περβολοχωριών της επαρχίας πεδιάδος και του Δήμου Χερσονήσου να χαρακτηριστούν ως το δεύτερο αιολικό πάρκο μετά το Λασίθι. Παρόμοιους ανεμόμυλους όπως του Λασιθίου είχαν στο Καστέλι πεδιάδος, στις Λίμνες του Μεραμπέλου και στην περιοχή του Ζάκρου.
Πέρασαν και περνούν τα χρόνια και αυτοί οι όμορφοι μύλοι έχουν σχεδόν αφανιστεί από τον Καρτερό μέχρι τα Μάλια και κανενός δεν ιδρώνει τ’ αυτί του. Στο οροπέδιο Λασιθίου όμως συμβαίνει το αντίθετο. Ο δήμος οροπεδίου Λασιθίου και οι Λασιθιώτες ασταμάτητα συζητούν και αγωνίζονται και πληθαίνουν τους μύλους στα χωριά τους κάθε μέρα που περνάει.
Γι’ αυτό εμείς οι δημότες των βόρειων χωριών του ζάμπλουτου δήμου Χερσονήσου πρέπει να κάνουμε ότι κάνουν και οι Λασιθιώτες. Να αναπαλαιώσουμε τους παλιούς μας μύλους και να φτιάχνουμε καινούργιους. Έτσι σε λίγα χρόνια η βόρεια ενότητα των χωριών της επαρχίας πεδιάδας και του Δήμου Χερσονήσου θα γίνουμε συναγωνιστές με τους αξιοσέβαστους και αξιέπαινους Λασιθιώτες που αγωνίζονται γι’ αυτή την πολιτιστική τους κληρονομιά.

  Στις Γούβες ένας αναπαλαιωμένος ανεμόμυλος.


(Δημοσιευμένο στην εφημερίδα "Πατρίς" στις 14/12/2019)

Πως να τιμήσουμε στις Γούβες την επέτειο των 150 χρόνων από τον θάνατο του Γουβιανού εθνικού αγωνιστή Λεωνίδα Γεωργιάδη Λόγιου (1832-1870).

Πως να τιμήσουμε στις Γούβες την επέτειο των 150 χρόνων από τον θάνατο του Γουβιανού εθνικού αγωνιστή Λεωνίδα Γεωργιάδη Λόγιου (1832-1870).

Πάντοτε στους δύο τελευταίους μήνες του κάθε χρόνου, οι δήμοι, οι κοινότητες, οι σύλλογοι και οι πολιτιστικοί φορείς του κάθε τόπου δημιουργούν, εκδίδουν και αφιερώνουν αξιόλογα, αξιέπαινα και συλλεκτικά ημερολόγια για το κάθε νέο έτος. Στις Γούβες, την ερχόμενη χρονιά, το 2020, πρέπει κι εμείς οι Γουβιανοί να έχουμε εκδώσει ένα ημερολόγιο αφιερωμένο στα 150 χρόνια από το θάνατο του χωριανού μας εθνικού αγωνιστή Λεωνίδα Γεωργιάδη Λόγιου (1832-1870), δάσκαλου, φιλόλογου, νομικού, πολιτικού και πρώτου εκλεγμένου την 1/2/1867 Γενικού Γραμματέα της επαναστατικής κυβέρνησης της Κρήτης.
Για τα 150 χρόνια από το θάνατο του Γουβιανού Λεωνίδα Λόγιου (1870-2020) πρέπει στις Γούβες να αφιερώσουμε όλο το 2020 στη μνήμη του. Επίσης πρέπει αυτή τη χρονιά να κάνουμε ένα παγκρήτιο συνέδριο στις Γούβες να παρουσιάσουμε τη ζωή και τους τίμιους αγώνες του, και το καλοκαίρι να κάνουμε ένα μνημόσυνο και ένα γλέντι ‘η συναυλία στη μνήμη του.
Το 1994 εξέδωσα ένα βιβλίο με τον τίτλο “Ο Γουβιανός Λεωνίδας Γεωργιάδης Λόγιος 1832-1870” που πέρασε απαρατήρητο για ορισμένους. Για να γνωρίσουν όμως αυτό τον Γουβιανό αγωνιστή, έκανα δώρο αυτό το βιβλίο στους δήμους της Ελλάδας, της Κύπρου και στις βιβλιοθήκες των πανεπιστημίων της Ελλάδας. Τώρα που έχει σχεδόν εξαντληθεί το βιβλίο, πρέπει να το ξαναεκδώσω πιο βελτιωμένο κι επίσημο, για να μάθουν περισσότεροι άνθρωποι για τη ζωή και τους αγώνες αυτού του εθνικού επαναστάτη.
Επίσης επί μισό αιώνα παρακαλώ προφορικά και με πρωτοκολλημένες αιτήσεις τις εκάστοτε αρχές των Γουβών, τις αρχές του πρώην Δήμου Γουβών και τις αρχές του Δήμου Χερσονήσου να κάνουν δύο ανδριάντες στις Γούβες στο λιβάδι-πλατεία για τους δύο εθνικούς αγωνιστές του χωριού μας, τον Λεωνίδα Γεωργιάδη Λόγιο και τον Ιωάννη Κωνσταντινίδη, αλλά φωνή βοώντος εν τη ερήμω.


Ο Λεωνίδας Γεωργιάδης Λόγιος.



(Δημοσιευμένο στην εφημερίδα "Πατρίς" στις 23/11/2019)

Το χωριό Γούβες και η ονομασία του.

Το χωριό Γούβες και η ονομασία του.


Οι Γούβες είναι ένα παλιό χωριό χτισμένο πριν από εκατοντάδες χρόνια με τους άγραφτους νόμους της κρητικής παραδοσιακής αρχιτεκτονικής σε ένα μεγάλο κυκλικό χωματόλοφο. Σχεδόν όλα τα σπίτια του χωριού έχουν ορατότητα προς τη θάλασσα για να έβλεπαν οι παλιοί Γουβιανοί μέσα από το Κρητικό πέλαγος τους ξένους εχθρούς τους όταν έρχονταν με τα καΐκια με τα πανιά για να λαμβάνουν τα ανάλογα μέτρα.
Οι Γούβες έχουν στη βόρεια μεριά τους ένα μεγάλο κάμπο που ήταν πάντα παραγωγικός. Έβγαζε σιτηρά, λάδι, δημητριακά, περβολικά, σταφίδες, κρασί και άλλα αγνά αγαθά. Επειδή οι ξένοι εχθροί μας, οι Ενετοί, οι Τούρκοι, οι Γερμανοί και άλλοι, έβλεπαν ότι οι Γούβες ήταν παραγωγικό χωριό, λήστευαν-έκλεβαν από τα Γουβιανά σπίτια όλα τα τρόφιμα που είχαν αποθηκεύσει με πολλή κόπο οι Γουβιανοί για να συντηρούνται, να επιβιώνουν και να αγωνίζονται για τη λευτεριά.
Πριν από εκατοντάδες χρόνια οι τότε Γουβιανοί με τη διανόηση και την εξυπνάδα τους άνοιγαν γούβες μέσα στα χωμάτινα δάπεδα των σπιτιών τους, που το βάθος τους ήταν πάνω από δύο μέτρα. Ο πόρος της κάθε γούβας ήταν μικρότερος από ένα μέτρο για να σκεπάζεται εύκολα με μια πέτρινη πλάκα. Όσο βάθαιναν την κάθε γούβα, την φάρδαιναν πιο πολύ για να βάζει μέσα περισσότερα πράγματα. Μέσα σε αυτές τις γούβες οι πρόγονοι μας έβαζαν στον πάτο άχερα για μόνωση και όσο τη γέμιζαν έβαζαν γύρω-γύρω άχερα. Μέσα στο κέντρο του κάθε δωματίου που ήταν οι γούβες, υπήρχε σχετική ξηρασία γιατί αυτοί οι χώροι δεν βρέχονταν τους χειμώνες. Μέσα σε κάθε γούβα οι τότε Γουβιανοί συνήθιζαν να βάζουν δημητριακά, στάρι, κριθάρι, ταγή, λαθούρι, ρόβι, όσπρια, λάδι σε πιθάρια, χαρούπια, τυριά, μέχρι και πολεμοφόδια.
Οι Γουβιανοί για εκατοντάδες χρόνια έκρυβαν σε γούβες τα τρόφιμα τους, γι’ αυτό το λόγο το χωριό το ονομάσανε “Γούβες”. Πριν αρχίσουν οι πρόγονοι μας να ανοίγουν γούβες στα σπίτια τους, το χωριό θα είχε οπωσδήποτε κάποια άλλη ονομασία, αλλά μέχρι τώρα δεν τη γνωρίζουμε. Ακόμα και στην εποχή μας διασώζονται σε κάποια παλιά σπίτια του χωριού αυτές οι γούβες, σκεπασμένες με πλάκες.


(Δημοσιευμένο στην εφημερίδα "Πατρίς" στις 12/11/2019)

Στο Γουβιανό-Αγριανιότικο φαράγγι του Αποσελέμη να επαναφέρουμε τους γύπες-βιτσίλες.

Στο Γουβιανό-Αγριανιότικο φαράγγι του Αποσελέμη να επαναφέρουμε τους γύπες-βιτσίλες.

Ανατολικά από το Γουβιανό βουνό Μαύρη Κεφάλα, στα ψηλά γκρεμνά του φαραγγιού του Αποσελέμη, υπήρχαν μέχρι πριν δυο-τρεις δεκαετίες δεκάδες γύπες-βιτσίλες. Εκεί ζούσαν κι επιβίωναν όλες τις μέρες του χρόνου, εκεί φώλευαν κι αναπαράγονταν.
Όταν ψοφούσαν στα γύρω χωριά γάιδαροι ή άλλα ζώα, οι ιδιοκτήτες τους τα πετούσαν όσο μπορούσαν πιο μακριά από το κάθε χωριό και μετά από λίγες μέρες έρχονταν οι βιτσίλες και τα έτρωγαν. Εκεί κοντά στο κάθε ψόφιο, στην πιο ψηλή κορφή, οι βιτσίλες-γύπες είχαν έναν φρουρό γύπα και τους προειδοποιούσε όταν ερχόταν κάποιος εχθρός τους. Όταν κάποια βιτσίλα έτρωγε πολύ, δε μπορούσε να πετάξει επιτόπου και έτρεχε ανοίγοντας τα φτερά της και απογειωνόταν σαν ένα μικρό αεροπλάνο.
Όταν τεμπέλιαζαν οι βιτσίλες-γύπες πετούσαν πάνω από εκατό μέτρα πιο ψηλά από το Γουβιανό βουνό Έδερη και έκαναν πάρα πολλές βόλτες σαν κατασκοπευτικά αεροπλάνα. Εμείς οι παλιοί Γουβιανοί παρακολουθούσαμε και θαυμάζαμε αυτούς τους γύπες. Αυτά τα όρνεα είναι φιλικά προς τους ανθρώπους και τα ζώα τους, γι’ αυτό ποτέ δεν επιτίθενται σε οτιδήποτε ζωντανό. Κάθε φθινόπωρο που από τις βιτσίλες πέφτουν ορισμένα μεγάλα φτερά τους, πήγαιναν ορισμένοι λαουτιέρηδες στους τόπους τους και μάζευαν αυτά τα φτερά και τα έκαναν πένες.
Αυτή τη μεγαλοπρεπή αξία αυτών των όρνεων την αναγνωρίζει ο λαός μας και τα έχει κάνει σύμβολα όπως το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων έχει σύμβολο έναν αετό. Όπως σε όλη την Ελλάδα έχουν γράψει και τραγουδήσει τραγούδια για τα αετοειδή-αετούς. Στην Κρήτη εμείς οι Κρητικοί συχνα τραγουδούμε το τραγούδι “Σε ψηλό βουνό σε ριζιμιό χαράκι κάθεται αετός”.
Εμείς οι Γουβιανοί και οι κοντοχωριανοί μας πρέπει να είμαστε πάντα υπερήφανοι που στην περιοχή του φαραγγιού του Αποσελέμη υπήρχαν αυτά τα πτηνά και καθάριζαν τις περιοχές μας. Αν προσέχαμε και προστατεύαμε αυτά τα όρνεα, θα ζούσαν ακόμα μέσα στο φαράγγι και θα ήταν τουριστικά αξιοθέατα προς όφελος της περιοχής μας.
Ορισμένες μέρες του κάθε χρόνου έρχονται στο φαράγγι του Αποσελέμη βιτσίλες από άλλους τόπους, αλλά επειδή δεν υπάρχουν ψόφια εκεί, ξαναφεύγουν. Αν εμείς τους ρίχναμε εκεί λίγα κοψίδια από κρεοπωλεία, θα ξαναήταν εκεί μόνιμες οι βιτσίλες-γύπες. Αλλά πρέπει να μην τις ενοχλούμε και να μην τις σκοτώνουμε, μόνο να τις θαυμάζουμε.


(Δημοσιευμένο στην εφημερίδα "Πατρίς" στις 22/10/2019)