Οι παλιές Γουβιανές πηγές, τα πηγάδια και ο Ιωάννης Σταφυλάκης.

Οι παλιές Γουβιανές πηγές, τα πηγάδια και ο Ιωάννης Σταφυλάκης.

Πριν από 70 χρόνια περίπου υπήρχαν στις Γούβες δύο πηγές τρεχούμενα και γλυκόπιοτα νερά. Δίπλα από αυτές τις πηγές υπήρχε και από ένα πηγάδι. Η μια πηγή βρισκόταν νοτιοανατολικά των Γουβών με το τοπωνύμιο “Γουβιανό πηγάι” και η άλλη πηγή βρισκόταν νοτιοδυτικά των Γουβών με το τοπωνύμιο “Μακελαριανό”.

Από αυτά τα τρεχούμενα νερά οι τότε Γουβιανοί κουβαλούσαν νερό με τα σταμνιά. Σε αυτές τις μικρές πορείες που οι Γουβιανοί κουβαλούσαν το νερό, διπλοχαιρετιζόντουσαν και άλλες φορές σιγοτραγουδούσαν. Αλλά και οι νέες και οι νέοι όταν συναντιόντουσαν στο νερό, έκαναν σοβαρές και ηθικές συζητήσεις. Συγχρόνως έπαιρναν μαζί τους και τα ζώα τους που τα πότιζαν εκεί. Με όσο νερό περίσσευε από αυτές τις πηγές, ορισμένοι Γουβιανοί πότιζαν τα πανέμορφα περιβόλια τους. Από αυτά τα Γουβιανά πηγάδια έπαιρναν νερό στο πέρασμα των αιώνων και οι ξένοι εχθροί μας, οι Ενετοί, οι Τούρκοι, οι Γερμανοί και άλλοι. Ένα τρίτο Γουβιανό κοινόχρηστο πηγάδι υπήρχε στης Καλογιάς το Ρυάκι, το “Γεροτζανό πηγάι”, που από αυτό το πηγάδι έπαιρναν νερό οι κάτοικοι του μικρού Γουβιανού οικισμού “Γεροτζανό”.

Σε αυτές τις Γουβιανές πηγές και στα πηγάδια υπήρχαν μεγάλες πετροπελεκημένες γούρνες που τα τελευταία χρόνια “έκαναν φτερά κι εξαφανίστηκαν”. Στη νεροπηγή στο Γουβιανό πηγάι πριν από λίγες δεκαετίες υπήρχαν πέτρινες κρήνες και μια μαρμάρινη πλάκα που έγραφε “Δωρεά Ιωάννη Σταφυλάκη”. Δυστυχώς όμως οι τότε αρχές των Γουβών που έκαναν δρόμο της Καρογριάς το ρυάκι, αποφάσισαν και διέταξαν τον φορτωτή και κατέστρεψε και αυτές τις Γουβιανές κρήνες. Δυστυχώς αυτές τις κρήνες δεν τις φωτογράφησαν αυτοί που τις κατέστρεψαν.

Αυτές οι εξαφανισμένες κρήνες ήταν δωρεά του Ιωάννη Σταφυλάκη, που έχω καθήκον και υποχρέωση να γράψω για την ιστορία του, για να μαθαίνουν όλες οι επόμενες γενιές των Γουβών.

Στις αρχές του περασμένου αιώνα, ο μικρός Γουβιανός Γιάννης Σταφυλάκης μεγάλωνε σε άθλιες συνθήκες φτώχειας και πείνας. Απελπισμένος και αποφασισμένος ήθελε να φύγει από τις Γούβες και να δουλέψει οπουδήποτε, στη χώρα, στην Αθήνα ή στο εξωτερικό. Αλλά επειδή δεν είχε λεφτά να μετακινηθεί, αποφάσισε να πάει στην Παναγία των Γουβών να πάρει δανεικά λεφτά. Έτσι πήγε μπροστά στο εικονοστάσι της Παναγίας, γονάτισε, έκανε το σταυρό του και είπε “Παναγία μου, εγώ θα πάρω τα λεφτά από το παγκάρι σου δανεικά και όταν τα μαζέψω θα σου τα φέρω πίσω διπλά”. Δυστυχώς όμως ο πατέρας του Στυλιανού ανακάλυψε ότι τα λεφτά που είχε ο γιος του τα είχε πάρει από το παγκάρι της εκκλησίας. Αμέσως έπιασε από το αυτί τον Στυλιανό του και τον γύριζε στα σοκάκια και έλεγε στους χωριανούς πως ο γιος του έκλεψε τα λεφτά από την Παναγία.

Παρόλα αυτά ο μικρός Γιάννης Σταφυλάκης κατάφερε και πήγε στην Αθήνα, δούλεψε και μέσα σε λίγα χρόνια με τη δουλειά του και την ευλογία της Παναγίας, μεγαλούργησε οικονομικά και έφτιαξε την μεγαλύτερη μάντρα οικοδομικών υλικών της Αθήνας. Μετά ήρθε στις Γούβες και τους είπε “εγώ που σας “έκλεψα” τα ψιλά από το παγκάρι σας, θα σας κάνω στο λιβάδι-πλατεία ένα μεγάλο γλέντι. Μόνο σφάξτε μοσχάρια, σφάξτε χοίρους, σφάξτε αρνιά, φέρτε κρασιά και φέρτε οργανοπαίχτες να γλεντήσουμε με τις ευλογίες της Παναγίας μας”. Μετά από αυτό το γλέντι ο Γιάννης Σταφυλάκης έκανε πολλές δωρεές στις Γούβες. Από αυτές τις δωρεές που παρέμειναν γνωστές είναι οι κρήνες στη Γουβιανή πηγή, η καγκελόπορτα της Παναγίας της Κεράς και η κεντρική σιδερόπορτα του Δημοτικού Σχολείου Γουβών, που όλα γράφουν το όνομα του. Ας ονομάσουμε λοιπόν στις Γούβες ένα σοκάκι με το όνομα του “κλέφτη” Γουβιανού δωρητή “Οδός Ιωάννη Σταφυλάκη”.

Τα μετακατοχικά χρόνια σταμάτησαν να τρέχουν οι Γουβιανές πηγές. Στη συνέχεια οι προοδευτικοί Γουβιανοί άνοιξαν εκεί κοντά δύο πολύ φαρδιά πηγάδια, μετά έχτισαν ένα σχετικά μεγάλο κτίριο αντλιοστάσιο με ταράτσα και σοβάδες. Μετά έφτιαξαν μια μεγάλη τσιμεντένια δεξαμενή στην κορυφή των Γουβών, στην Καστελιάνα, με την προϋπόθεση να αντλούν το νερό από τα Γουβιανά πηγάδια, να γεμίζουν τη δεξαμενή να υδροδοτούν τις Γούβες. Αλλά επειδή το Ελληνικό κράτος δεν έδινε λεφτά στην κοινότητα, δε λειτούργησε αυτό το έργο. Ευτυχώς όμως μετά το 1960 που ο δήμος Ηρακλείου υδροδοτήθηκε από τα Μάλια, ο μακαρίτης πρόεδρος της κοινότητας Γουβών, ο Κώστας Μαρκάκης ή Σοφέρης, ενέργησε και παραχώρησε ο δήμος Ηρακλείου νερό στις Γούβες.

Δε μπορώ να μην καταγγείλω από αυτό το άρθρο ότι τα Γουβιανά αφεντικά των Γουβών που πριν λίγες δεκαετίες κατεδάφισαν τις κρήνες, κατεδάφισαν και το σχετικά μεγάλο κτίριο του Γουβιανού πηγαδιού, χωρίς κανένα λόγο και αιτία. Γιατί;!

Βορεινά από το Γουβιανό πηγάι έχει δημιουργηθεί στο πέρασμα των αιώνων μια φανταστική πλατεία που γύρω-γύρω της υπάρχουν ελαιόδεντρα, κυπαρίσσια, κισσοί, αβρωνιές, συκιές, βερικοκιές, ροδιές, λεμονιές, πορτοκαλιές, ευκάλυπτοι, περιβόλια και άλλα. Σε αυτή την όμορφη πλατεία έπρεπε να είχαμε φυτέψει στο παρελθόν και άλλα δέντρα και λουλούδια, για να τα απολαμβάνουν οι περιπατητές αυτού του όμορφου δρόμου και πλατείας. Έτσι αυτή η φυσική πλατεία είναι κατάλληλη για συναυλίες, θέατρα, χοροεσπερίδες, κληδώνους, γλέντια και άλλα.

Πριν 15 χρόνια περίπου ο πολιτιστικός και εξωραϊστικός σύλλογος Γουβών ενέργησε μέσω του δήμου και έβαλε στύλους της ΔΕΗ με λάμπες μέχρι αυτά τα Γουβιανά πηγάδια. Δυστυχώς όμως τα χρόνια πέρασαν και αυτοί οι στύλοι δεν συνδέθηκαν με κάποιο ρολόι του ζάπλουτου δήμου Χερσονήσου, να είναι κάθε καλοκαίρι διαθέσιμο για πολιτιστικές εκδηλώσεις των Γουβών και σε αυτή την όμορφη πλατεία των Γουβιανών πηγαδιών.

Τελειώνοντας αυτό το άρθρο μου είμαι σίγουρος ότι τα αφεντικά των Γουβών δεν θα το λάβουν υπόψη, όπως όλα τα προηγούμενα γραφούμενα μου που πάντα τα χαρακτηρίζουν ουτοπικές και ανύπαρκτες τρύπες στα νερά.

Το μποτζάλε του ενός Γουβιανού πηγαδιού.

 

 

 (Δημοσιευμένο στην εφημερίδα "Πατρίς" στις 30/1/2021)