Μικρό αφιέρωμα στον μεγάλο Γουβιανό λυράρη και τραγουδιστή Γιάννη Κουφαλιτάκη.
Πολλές φορές έχω γράψει για το χωριό μου, τις Γούβες. Για την ιστορία του, τον πολιτισμό του και τους αξιόλογους ανθρώπους του. Η γουβιανή όμως συνείδησή μου με παρότρυνε ασταμάτητα να γράψω αυτό το μικρό αφιέρωμα στον αγαπητό και μεγάλο Γουβιανό λυράρη και τραγουδιστή Γιάννη Κουφαλιτάκη, που είναι παιδικός και αδελφικός μου φίλος που πάντα εμάς τους δύο μάς ενώνει η παραδοσιακή μουσική, ιστορία και ο πολιτισμός των Γουβών.
Το γενεαλογικό δέντρο της οικογένειάς του έχει βγάλει πάνω από δέκα οργανοπαίχτες, επαγγελματίες και ερασιτέχνες που αυτό σημαίνει ότι προέρχεται από την μεγαλύτερη γουβιανή μουσική οικογένεια. Ο παππούς του ο Λυπογιάννης Μαρκάκης ήταν πρώτος ξάδελφος του Γουβιανού εθνικού ποιητή και λυράρη Ιωάννη Κωνσταντινίδη (1848 – 1917).
Ο μεγάλος Γουβιανός λυράρης Μιχάλης Μαρκάκης ή Σπανός ήταν αδελφός της μάνας του. Άλλοι σημαντικοί Γουβιανοί οργανοπαίχτες ήταν και είναι συγγενείς του, όπως ο Μαρκάκης Κωστής ή Κοντόχας βιολάτορας και τραγουδιστής, ο Πλευράκης Στερεός βιολάτορας και λυράρης, ο νέος, σημαντικός και ανερχόμενος λυράρης Νίκος Μυλωνάκης που είναι ανιψιός του, οι οργανοπαίχτες Μανώλης και Βαγγέλης Πλευράκης και άλλοι. Από τα χρόνια που πηγαίναμε στο δημοτικό σχολείο τον εκτιμούσα γιατί ήταν καλαμπουρτζής, μερακλής και τραγουδιστής.
Όταν πηγαίναμε εκδρομές ο Γιάννης έβρισκε δύο ξυλαράκια που τα έπαιζε σαν λύρα και τραγουδούσε «τον αργαλειό του πραγματευτή» «όσο βαρούν τα σίδερα» και άλλα. Όταν στις εθνικές εορτές παίζαμε θεατράκια στο Δημοτικό Σχολείο Γουβών ο Γιάννης ήταν ο καλύτερος και γι’ αυτό τον λόγο τον αγαπούσαν οι δασκάλες και οι δάσκαλοι. Έτσι από τα παιδικά του χρόνια φαινόταν ότι ήταν καλλιτέχνης. Από τότε ο μικρός Γ. Κουφαλιτάκης μεγάλωνε δίπλα στις γουβιανές παρέες, στα γουβιανά γλέντια, στις γουβιανές καντάδες, μαζί με τους Γουβιανούς οργανοπαίχτες και μερακλήδες. Γι’ αυτό από μικρός ήταν αποφασισμένος να γίνει μεγάλος λυράρης.
Το 1963 περίπου, έφηβος τότε, συγκέντρωσε 1000 δραχμές και πήγε με το λεωφορείο στο Ρέθυμνο στον οργανοποιό Σταγάκη και αγόρασε μια πολύ καλή λύρα και την έφερε στις Γούβες. Ενώ η κρητική μουσική μας παράδοση ήταν μέσα στο μυαλό του έφηβου Γιάννη, αμέσως άρχισε να αυτοσχεδιάζει με την λύρα του διάφορους σκοπούς και χορούς της Κρήτης αλλά με τις συμβουλές του μπάρμπα του του Σπανού, και άλλοι Γουβιανοί οργανοπαίχτες που έπαιζαν μαζί όπως ο μαντολινάρης και πασαδόρος Γιάννης Γιαννουδάκης, ο λαουτιέρης Γιάννης Μπαριτάκης που τον συμβούλευαν συχνά να πατάει το πόδι του κάτω για να μην χάνει το χρόνο στους χορούς. Τα χρόνια εκείνα θυμούμαι που έκαναμε πρόβες με το Γιάννη, αυτός με την λύρα και εγώ με το λαούτο του αδελφού μου. Μετά τα 18 του χρόνια ο Γιάννης άρχισε να παίζει σε πανηγύρια, σε γάμους, σε καντάδες στις Γούβες και σε άλλα χωριά.
Μετά πήγε φαντάρος και όταν απολύθηκε έγινε ανερχόμενος και γνωστός λυράρης και στους τέσσερις νομούς της Κρήτης. Στη συνέχεια της καριέρας του έπαιξε στην Αθήνα, στη Θεσσαλονίκη και σε άλλα μέρη της Ελλάδος, της Ευρώπης και της Αμερικής. Από την αρχή της καλλιτεχνικής του καριέρας είχε παίξει επί σαράντα χρόνια με τους καλύτερους λαουτιέρηδες της Κρήτης όπως ο Μανώλης Λαρετζάκης, ο Μαρκογιάννης, ο Μανιάς, ο Δημήτρης Τσαγκαράκης, ο Δημήτρης Φουκάκης, ο Σαμόλης, ο Παπατσάρας και άλλοι.
Στις αρχές του 1980 έφτιαξε στις Γούβες, στον Άγ. Κων/νο το κρητικό κέντρο «ΚΟΥΦΑΛΙΤΗΣ» που ήταν απο τα πιο σημαντικά κρητικά μαγαζιά της Κρήτης, και το λειτουργούσε πάνω από 30 χρόνια. Παράλληλα ο Κουφαλίτης είχε ανοίξει ένα κατάστημα δίσκων και κασετών στην οδό Ζωγράφου, στο Μεγάλο Κάστρο. Μετά από λίγα χρόνια έγινε αντιπρόσωπος, παραγωγός και επιμελητής δίσκων και κασετών στην μεγαλύτερη δισκογραφική εταιρεία της Ελλάδος, την ΜΙΝΟΣ Ε.Μ.Ι. Έτσι με την επιμέλεια δίσκων του Γουβιανού λυράρη Κουφαλίτη δημιουργήθηκαν πάρα πολλές επιτυχίες Κρητικών καλλιτεχνών.
Ο Γιάννης Κουφαλιτάκης ήταν ιδρυτικό μέλος και πρώτος πρόεδρος του «Παγκρήτιου συλλόγου καλλιτεχνών κρητικής μουσικής. Επίσης είχε κάνει πολλές εκπομπές στην Ε.Ρ.Α. Ηρακλείου που παρουσίαζε πολλές μουσικές και τραγούδια πολλών καλλιτεχνών της κρητικής μουσικής. Ένα καλοκαίρι ο Γιάννης είχε παίξει λύρα, βρακοφόρος στην Κρήτη και στην Μακεδονία στο θεατρικό έργο «Ο Γύπαρης» που ήταν πρωταγωνιστής ο μεγάλος Έλληνας ηθοποιός Γιώργος Βελέντζας.
Από την πολλή εργατικότητά του και από τις πολλές υπεύθυνες δουλειές που κουλάντριζε δεν είχε βγάλει πολλούς δίσκους όπως έπρεπε, ευτυχώς έβγαλε 4 δίσκους με μουσική, στίχο και τραγούδι δικό του. Σε ένα δίσκο του είχε κάνει μια ωραία ερωτική απαγγελία η μεγάλη Ελληνίδα τραγουδίστρια Χάρις Αλεξίου. Πριν 25 χρόνια περίπου, ο Γιάννης για να δημιουργήσει πολλά στον πολιτισμό και στην πρόοδο της περιοχής μας κατέβηκε υποψήφιος δήμαρχος στον πρώην Δήμο Γουβών και πήρε σχετικά ένα μεγάλο ποσοστό ψήφων ο συνδυασμός του.
Αυτός ο αγαπητός Γουβιανός λυράρης είναι και πολύ καλός ψαράς, που εγω τον χαρακτηρίζω Τζέκα των Γουβών. Δεν μπορώ να μην αναφέρω ότι ήταν ο πιο αγαπητός εγγονός της γιαγιάς του της αείμνηστης Γουβιανής μαμής Αυγιονιάς Κουφαλιτάκη που σε προηγούμενο δημοσιέυμά μου έγραψα ότι στις Γούβες πρέπει να ονομάσουμε ένα δρόμο με το όνομά της και να της στήσουμε μια προτομή στο Λιβάδι για να την τιμούν οι Γούβες για πάντα.
Επίσης προτείνω να ονομάσουμε στις Γούβες ένα δρόμο με το όνομα “Γιάννης Κουφαλιτάκης, Γουβιανός λυράρης”. Πριν λίγα χρόνια ο Πολιτιστικός Σύλλογος Γουβών βράβευσε τον Γιάννη, που τότε τον τίμησαν με την παρουσία τους και τα παιξίματά τους πάρα πολλοί καλλιτέχνες από όλη την Κρήτη. Στο παρελθόν έχει τιμηθεί και βραβευτεί πολλές φορές για την προσφορά του στην κρητική μουσική. Γιάννη να είσαι πάντα καλά, να χαίρεσαι ό,τι αγαπάς!
Γιάννη, που λύρα έπαιζες με τσοι πιτίδιους τρόπους
κι πεθυμιά σου ήτανε να αγαπάς τσ’ αθρώπους.
(Δημοσιευμένο στην εφημερίδα "Πατρίς" στις 23/8/2018)
Πολλές φορές έχω γράψει για το χωριό μου, τις Γούβες. Για την ιστορία του, τον πολιτισμό του και τους αξιόλογους ανθρώπους του. Η γουβιανή όμως συνείδησή μου με παρότρυνε ασταμάτητα να γράψω αυτό το μικρό αφιέρωμα στον αγαπητό και μεγάλο Γουβιανό λυράρη και τραγουδιστή Γιάννη Κουφαλιτάκη, που είναι παιδικός και αδελφικός μου φίλος που πάντα εμάς τους δύο μάς ενώνει η παραδοσιακή μουσική, ιστορία και ο πολιτισμός των Γουβών.
Το γενεαλογικό δέντρο της οικογένειάς του έχει βγάλει πάνω από δέκα οργανοπαίχτες, επαγγελματίες και ερασιτέχνες που αυτό σημαίνει ότι προέρχεται από την μεγαλύτερη γουβιανή μουσική οικογένεια. Ο παππούς του ο Λυπογιάννης Μαρκάκης ήταν πρώτος ξάδελφος του Γουβιανού εθνικού ποιητή και λυράρη Ιωάννη Κωνσταντινίδη (1848 – 1917).
Ο μεγάλος Γουβιανός λυράρης Μιχάλης Μαρκάκης ή Σπανός ήταν αδελφός της μάνας του. Άλλοι σημαντικοί Γουβιανοί οργανοπαίχτες ήταν και είναι συγγενείς του, όπως ο Μαρκάκης Κωστής ή Κοντόχας βιολάτορας και τραγουδιστής, ο Πλευράκης Στερεός βιολάτορας και λυράρης, ο νέος, σημαντικός και ανερχόμενος λυράρης Νίκος Μυλωνάκης που είναι ανιψιός του, οι οργανοπαίχτες Μανώλης και Βαγγέλης Πλευράκης και άλλοι. Από τα χρόνια που πηγαίναμε στο δημοτικό σχολείο τον εκτιμούσα γιατί ήταν καλαμπουρτζής, μερακλής και τραγουδιστής.
Όταν πηγαίναμε εκδρομές ο Γιάννης έβρισκε δύο ξυλαράκια που τα έπαιζε σαν λύρα και τραγουδούσε «τον αργαλειό του πραγματευτή» «όσο βαρούν τα σίδερα» και άλλα. Όταν στις εθνικές εορτές παίζαμε θεατράκια στο Δημοτικό Σχολείο Γουβών ο Γιάννης ήταν ο καλύτερος και γι’ αυτό τον λόγο τον αγαπούσαν οι δασκάλες και οι δάσκαλοι. Έτσι από τα παιδικά του χρόνια φαινόταν ότι ήταν καλλιτέχνης. Από τότε ο μικρός Γ. Κουφαλιτάκης μεγάλωνε δίπλα στις γουβιανές παρέες, στα γουβιανά γλέντια, στις γουβιανές καντάδες, μαζί με τους Γουβιανούς οργανοπαίχτες και μερακλήδες. Γι’ αυτό από μικρός ήταν αποφασισμένος να γίνει μεγάλος λυράρης.
Το 1963 περίπου, έφηβος τότε, συγκέντρωσε 1000 δραχμές και πήγε με το λεωφορείο στο Ρέθυμνο στον οργανοποιό Σταγάκη και αγόρασε μια πολύ καλή λύρα και την έφερε στις Γούβες. Ενώ η κρητική μουσική μας παράδοση ήταν μέσα στο μυαλό του έφηβου Γιάννη, αμέσως άρχισε να αυτοσχεδιάζει με την λύρα του διάφορους σκοπούς και χορούς της Κρήτης αλλά με τις συμβουλές του μπάρμπα του του Σπανού, και άλλοι Γουβιανοί οργανοπαίχτες που έπαιζαν μαζί όπως ο μαντολινάρης και πασαδόρος Γιάννης Γιαννουδάκης, ο λαουτιέρης Γιάννης Μπαριτάκης που τον συμβούλευαν συχνά να πατάει το πόδι του κάτω για να μην χάνει το χρόνο στους χορούς. Τα χρόνια εκείνα θυμούμαι που έκαναμε πρόβες με το Γιάννη, αυτός με την λύρα και εγώ με το λαούτο του αδελφού μου. Μετά τα 18 του χρόνια ο Γιάννης άρχισε να παίζει σε πανηγύρια, σε γάμους, σε καντάδες στις Γούβες και σε άλλα χωριά.
Μετά πήγε φαντάρος και όταν απολύθηκε έγινε ανερχόμενος και γνωστός λυράρης και στους τέσσερις νομούς της Κρήτης. Στη συνέχεια της καριέρας του έπαιξε στην Αθήνα, στη Θεσσαλονίκη και σε άλλα μέρη της Ελλάδος, της Ευρώπης και της Αμερικής. Από την αρχή της καλλιτεχνικής του καριέρας είχε παίξει επί σαράντα χρόνια με τους καλύτερους λαουτιέρηδες της Κρήτης όπως ο Μανώλης Λαρετζάκης, ο Μαρκογιάννης, ο Μανιάς, ο Δημήτρης Τσαγκαράκης, ο Δημήτρης Φουκάκης, ο Σαμόλης, ο Παπατσάρας και άλλοι.
Στις αρχές του 1980 έφτιαξε στις Γούβες, στον Άγ. Κων/νο το κρητικό κέντρο «ΚΟΥΦΑΛΙΤΗΣ» που ήταν απο τα πιο σημαντικά κρητικά μαγαζιά της Κρήτης, και το λειτουργούσε πάνω από 30 χρόνια. Παράλληλα ο Κουφαλίτης είχε ανοίξει ένα κατάστημα δίσκων και κασετών στην οδό Ζωγράφου, στο Μεγάλο Κάστρο. Μετά από λίγα χρόνια έγινε αντιπρόσωπος, παραγωγός και επιμελητής δίσκων και κασετών στην μεγαλύτερη δισκογραφική εταιρεία της Ελλάδος, την ΜΙΝΟΣ Ε.Μ.Ι. Έτσι με την επιμέλεια δίσκων του Γουβιανού λυράρη Κουφαλίτη δημιουργήθηκαν πάρα πολλές επιτυχίες Κρητικών καλλιτεχνών.
Ο Γιάννης Κουφαλιτάκης ήταν ιδρυτικό μέλος και πρώτος πρόεδρος του «Παγκρήτιου συλλόγου καλλιτεχνών κρητικής μουσικής. Επίσης είχε κάνει πολλές εκπομπές στην Ε.Ρ.Α. Ηρακλείου που παρουσίαζε πολλές μουσικές και τραγούδια πολλών καλλιτεχνών της κρητικής μουσικής. Ένα καλοκαίρι ο Γιάννης είχε παίξει λύρα, βρακοφόρος στην Κρήτη και στην Μακεδονία στο θεατρικό έργο «Ο Γύπαρης» που ήταν πρωταγωνιστής ο μεγάλος Έλληνας ηθοποιός Γιώργος Βελέντζας.
Από την πολλή εργατικότητά του και από τις πολλές υπεύθυνες δουλειές που κουλάντριζε δεν είχε βγάλει πολλούς δίσκους όπως έπρεπε, ευτυχώς έβγαλε 4 δίσκους με μουσική, στίχο και τραγούδι δικό του. Σε ένα δίσκο του είχε κάνει μια ωραία ερωτική απαγγελία η μεγάλη Ελληνίδα τραγουδίστρια Χάρις Αλεξίου. Πριν 25 χρόνια περίπου, ο Γιάννης για να δημιουργήσει πολλά στον πολιτισμό και στην πρόοδο της περιοχής μας κατέβηκε υποψήφιος δήμαρχος στον πρώην Δήμο Γουβών και πήρε σχετικά ένα μεγάλο ποσοστό ψήφων ο συνδυασμός του.
Αυτός ο αγαπητός Γουβιανός λυράρης είναι και πολύ καλός ψαράς, που εγω τον χαρακτηρίζω Τζέκα των Γουβών. Δεν μπορώ να μην αναφέρω ότι ήταν ο πιο αγαπητός εγγονός της γιαγιάς του της αείμνηστης Γουβιανής μαμής Αυγιονιάς Κουφαλιτάκη που σε προηγούμενο δημοσιέυμά μου έγραψα ότι στις Γούβες πρέπει να ονομάσουμε ένα δρόμο με το όνομά της και να της στήσουμε μια προτομή στο Λιβάδι για να την τιμούν οι Γούβες για πάντα.
Επίσης προτείνω να ονομάσουμε στις Γούβες ένα δρόμο με το όνομα “Γιάννης Κουφαλιτάκης, Γουβιανός λυράρης”. Πριν λίγα χρόνια ο Πολιτιστικός Σύλλογος Γουβών βράβευσε τον Γιάννη, που τότε τον τίμησαν με την παρουσία τους και τα παιξίματά τους πάρα πολλοί καλλιτέχνες από όλη την Κρήτη. Στο παρελθόν έχει τιμηθεί και βραβευτεί πολλές φορές για την προσφορά του στην κρητική μουσική. Γιάννη να είσαι πάντα καλά, να χαίρεσαι ό,τι αγαπάς!
Γιάννη, που λύρα έπαιζες με τσοι πιτίδιους τρόπους
κι πεθυμιά σου ήτανε να αγαπάς τσ’ αθρώπους.
(Δημοσιευμένο στην εφημερίδα "Πατρίς" στις 23/8/2018)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου