Τετάρτη 29 Απριλίου 2015

Δύο Γουβιανοί αγωνιστές στη Σύρο

Δύο Γουβιανοί αγωνιστές στη Σύρο
Γράφει ο Βαγγέλης Μπαριτάκης

Πριν από λίγες μέρες πήγα με τη γυναίκα μου διακοπές στα Κυκλαδονήσια με στόχο να καταλήξω στην Ερμούπολη της Σύρου, για να πατήσω τα πόδια μου στα χώματα που αγωνίζονταν οι δυο χωριανοί μου Γουβιανοί εθνικοί αγωνιστές, ο ποιητής Ιωάννης Κωνσταντινίδης, από το 1867 έως το 1882 και ο πολιτικός επαναστάτης Λεωνίδας Γεωργιάδης Λόγιος, από το 1869 έως το 1870.

Πριν πάω στην Ερμούπολη είχα περάσει από τη Νάξο. Όταν ανέβηκα στο κάστρο της χώρας της Νάξου, είδα ένα παραδοσιακό δρόμο με το όνομα «Οδός Νίκου Καζαντζάκη». Προχωρώντας για να μπω σε αυτό το κάστρο που τώρα είναι το αρχαιολογικό μουσείο της Νάξου, λίγο πριν μπω μέσα, είδα μια μαρμάρινη πλάκα που έγραφε: «ΣΤΟ ΚΤΙΡΙΟ ΑΥΤΟ ΛΕΙΤΟΥΡΓΗΣΕ Η ΓΑΛΛΙΚΗ ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΟΠΟΥ ΦΟΙΤΗΣΕ Ο ΝΙΚΟΣ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ ΠΟΙΗΤΗΣ ΚΑΙ ΣΤΟΧΑΣΤΗΣ ΑΠΟ ΤΟ 1897 ΕΩΣ ΤΟ 1898». Όλοι οι ξεναγοί όταν πάνε στο αρχαιολογικό μουσείο, εξηγούν στους περιηγητές ότι εκεί ήταν φοιτητής ο Νίκος Καζαντζάκης. Με αυτό τον τρόπο τιμούν και θα τιμούν τον δικό μας στοχαστή, Νίκο Καζαντζάκη. Από αυτή την πραγματικότητα στη Νάξο, πήρα κουράγιο και όταν πήγα στην Ερμούπολη, είπα ότι πρέπει να κάνω έρευνες έτσι ώστε να τιμηθούν οι αγώνες των δύο Γουβιανών και στη Σύρο. Έκανα έρευνες για τα ίχνη των αγώνων τους στο ιστορικό αρχείο Ερμούπολης, στη δημοτική βιβλιοθήκη Ερμούπολης, σε παλιές εφημερίδες και αλλού. Όπου και να πήγα στην Ερμούπολη, με καλωσόριζαν, με καλοδεχόντουσαν και με εξυπηρετούσαν. Κι εγώ τους δώρισα έγγραφα, φωτογραφίες και άλλα στοιχεία για να γνωρίσουν αυτούς τους τίμιους Γουβιανούς αγωνιστές. Δεν πρέπει όμως να παραλείψω να γράψω λίγα λόγια για την Ερμούπολη της Σύρου, την πρωτεύουσα των Κυκλάδων. Όταν την αντίκρισα μέσα από το καράβι, δεν φανταζόμουν ότι θα ήταν τόσο όμορφη. Τα περισσότερα κτήρια της Ερμούπολης ήταν τριώροφα, με νεοκλασική αρχιτεκτονική και όλες τους οι προσόψεις ήταν χτισμένες με ομορφοπελεκιμένα μάρμαρα. Από τα πιο μεγαλοπρεπή κτήρια είναι το δημαρχείο της Ερμούπολης που με την έμπνευση και τη μελέτη του Γερμανού αρχιτέκτονα Τσίλερ, θεμελιώθηκε από το 1876 έως το 1899. Είναι επίσης χτισμένο με ομορφοπελεκιμένα μάρμαρα και είναι πιο όμορφο από τη βουλή των Ελλήνων. Από αριστερά του είναι χτισμένο ένα μικρότερο κτήριο, η Δημοτική βιβλιοθήκη της Ερμούπολης και από δεξιά του ένα άλλο πιο μικρό κτήριο, το ιστορικό αρχείο της Ερμούπολης. Μπροστά από το δημαρχείο είναι η πλατεία του Ανδρέα Μιαούλη, όπου υπάρχει και ο ανδριάντας του. Πολλές προτομές υπάρχουν έξω από το δημαρχείο, όπως του Ελευθερίου Βενιζέλου, του Δημήτρη Βικέλα, του Γιώργου Σουρή και άλλων. Άλλα σημαντικά κτήρια της Ερμούπολης είναι ο πολιούχος Άγιος Νικόλαος που θεμελιώθηκε το 1948-1870, το θέατρο «Απόλλων» το οποίο είναι μια μικρογραφία της Σκάλας του Μιλάνου. Υπάρχει ακόμα, το Κέντρο Τεχνικού Πολιτιστικού Βιομηχανικού Μουσείου που εγκαινιάστηκε το 1999 και κατά μήκος του μόλου του λιμανιού δεσπόζει από το 1834, το μεγάλο δημόσιο νεοκλασικό συγκρότημα του τελωνείου και των αποθηκών δια μετακομίσεως με σπάνιο αρχιτεκτονικό σχήμα. Για τα ναυπηγεία της Ερμούπολης αναφέρεται στην ιστορία ότι το 1835 δούλευαν εκεί 2000 άτομα στη ναυπηγοξυλουργική και ότι το 1854 κατασκευάστηκε στη Σύρο το πρώτο ελληνικό ατμόπλοιο. Τον προπερασμένο αιώνα, η Ερμούπολη ήταν βιομηχανική, εμπορική και διακομιστική πόλη. Εκεί υπήρχαν ελληνικά, μεσογειακά και ευρωπαϊκά κεφάλαια πράγμα που σημαίνει ότι ήταν μεγάλη οικονομική δύναμη. Γι αυτό οι Τούρκοι δεν μπορούσαν τα χρόνια εκείνα να κάνουν την Ερμούπολη τσιφλίκι τους. Μετά την έκρηξη της επανάστασης της Κρήτης το 1866-69, η Σύρος γίνεται η κυριότερη βάση υλικής και ηθικής συμπαράστασης στους αγωνιζόμενους Κρήτες, αφού η ελληνική ατμοπλοΐα, διέθετε για το σκοπό αυτό σειρά πλοίων με επικίνδυνες και επιτυχείς αποστολές, αλλά και απώλειες, από το 1866 έως το 1869. Από το 1852 που οι πρώτοι Κρήτες πρόσφυγες είχαν εγκατασταθεί στην Ερμούπολη, μέχρι το 1922, η Σύρος γίνεται μεγάλος δείκτης όλων των κατατρεγμένων Ελλήνων και για μια ακόμη φορά μετατρέπεται σε μια δεύτερη πατρίδα για χιλιάδες πρόσφυγες. Στο τελευταίο τέταρτο του προπερασμένου αιώνα, ο πληθυσμός της Ερμούπολης είχε φτάσει στους 22.104 κατοίκους. Έτσι η Ερμούπολη είχε βρεθεί στην σοβαρότερη καμπή της ιστορίας της. Το νησί ολόκληρο, το 1889, αριθμούσε 31.573 κατοίκους: τον μεγαλύτερο πληθυσμό που είχε ποτέ. Την εποχή της επανάστασης της Κρήτης, η Σύρος καλωσόριζε και βοηθούσε όσο μπορούσε τους Κρητικούς επικηρυγμένους επαναστάτες. Γι αυτό πάντα η Κρήτη πρέπει να αναγνωρίζει, να αξιοποιεί και να τιμά αυτή την πραγματικότητα. Η Κρήτη και η Σύρος πρέπει να διδυμοποιηθούν, να συνεργάζονται στην ιστορία και τον πολιτισμό. Η Κρήτη πρέπει να τιμήσει την Σύρο, γιατί έχει υποχρέωση. Και οι Γούβες, ο τόπος του Ιωάννη Κωνσταντινίδη (1848-1917) και του πολιτικού επαναστάτη Λεωνίδα Γεωργιάδη Λόγιου (1832-1870), πρέπει να κάνουν ειδικές αναγνωρίσεις για τη σχέση που είχαν οι αγωνιστές τους με τη Σύρο.


Στη Σύρο πήγα κι εύρηκα τάφους νεκροταφείου,

κι ένα γαρύφαλλο ‘ριξα στη μνήμη του Λογίου

Γιατί ‘ναι κεια τα κόκκαλα

του Λόγιου θαμμένα,

μνημονεμένα κι έντιμα

τα ‘χουμε ξεχασμένα.

Κωνσταντινίδη που ‘γραψες

στο Λόγιο ποίημα ένα,

για να καταλαβαίνουμε

ήντα ‘χενε σερμένα.

...........................................................................................
(Δημοσιευμένο στην Εφημερίδα "Πατρίς" 23/8/2010) 

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου