Οι Γουβιανοί οικοδόμοι (1900-2010)

Οι Γουβιανοί οικοδόμοι (1900-2010)

Γράφει ο Βαγγέλης Μπαριτάκης

Στις Γούβες από τα πιο παλιά χρόνια υπήρχε μια παράδοση να βγαίνουν πολλοί τεχνίτες οικοδόμοι διαφόρων ειδικοτήτων. Τον περασμένο αιώνα που ζήσαμε εμείς οι παλιοί Γουβιανοί, θυμόμαστε και έχουμε ακούσει από πιο παλιούς ότι από το 1900 έως το 2010 οι Γούβες έχουν βγάλει πάνω από 200 τεχνίτες οικοδόμους.


Τους προηγούμενους αιώνες και στις Γούβες υπήρχε φτώχεια, πείνα, αρρώστιες, αμάθεια, αναλφαβητισμός, εκμετάλλευση, ανεργία και ήταν πολύ δύσκολο εκείνα τα χρόνια ένας οικοδόμος να κάνει λίγα μεροκάματα το χρόνο. Επίσης τα χρόνια εκείνα ήταν πάρα πολύ δύσκολο να σπουδάσει ένας νέος. Γι αυτό οι περισσότεροι Γουβιανοί νέοι πήγαιναν στο Μεγάλο Κάστρο για να μάθουν οικοδομικές τέχνες και γινόντουσαν τεχνίτες οικοδομών που με τον κόπο τους ζούσαν τις οικογένειες τους και σιγά σιγά έχτιζαν ένα δικό τους σπιτάκι για να μην πληρώνουν ισόβια ενοίκιο. Ορισμένοι από αυτούς τους οικοδόμους έγιναν αυτοαπασχολούμενοι εμπειροτέχνες εργολάβοι, όπως τα αδέρφια Αντρέας και Γιώργης Μαυράκηδες ή Κατσικάκηδες που είχαν δουλέψει στη Χανιόπορτα ως πελεκάνοι και μετά ως εργολάβοι έχτισαν το δήμο Ηρακλείου. Μετά το θάνατο του Γιώργη Μαυράκη, συνέχισε τις εργολαβίες ο αδερφός του ο Κατσικαντρέας που έχτισε την Παναγία της Νεαπόλεως, το πρώτο αεροδρόμιο του Ηρακλείου, τις τεχνικές σχολές Αλικαρνασσού και άλλα μεγάλα δημόσια και ιδιωτικά έργα. Άλλοι προπολεμικοί Γουβιανοί εργολάβοι ήταν ο Γιώργης Μαυράκης ή Σκουντής που είχε δουλέψει σαν πελεκάνος στον Άγιο Μηνά και είχε χτίσει στο Μεγάλο Κάστρο το εργοστάσιο αλευροβιομηχανίας του Γουβιανού Νικολάου Καστρινάκη, που ήταν βουλευτής το 1903. Επίσης σημαντικός προπολεμικός εργολάβος στο Ηράκλειο ήταν ο Γιώργης Σπουρδαλάκης. Ένας άλλος μεγάλος εργολάβος του Ηρακλείου, ο γιός του Κατσικογιώργη, ο Ηρακλής Μαυράκης, είχε φτιάξει πολλά μεγάλα έργα στο Ηράκλειο, όπως το ξενοδοχείο «Ατλαντις». Δε μπορώ να μην αναφέρω τον πατέρα μου Μαστρογιώργη Μπαριτάκη, που είχε δουλέψει το 1925 σαν μαθητευόμενος πελεκάνος-χτίστης στην τότε νέα εθνική οδό Ηρακλείου-Αγίου Νικολάου και Ηρακλείου-Δαμάστας-Μαράθου, στη συνέχεια έγινε αυτοδίδακτος χτίστης μπουρεξίδικων φούρνων, ατμοκάζανων των πυρηνελαιουργείων και υψηλών χτιστών καμινάδων, ενώ ταυτόχρονα είχε χτίσει και διάφορα σπίτια στις Γούβες. Τα μεταπολεμικά χρόνια έγιναν και άλλοι Γουβιανοί αυτοαπασχολούμενοι εμπειροτέχνες εργολάβοι όπως ο Σερδαράκης Δημήτρης, ο Ανδριανάκης Ιωάννης, ο Μαυράκης Παυλής, ο Μαυράκης Θεοχάρης, τα αδέρφια Χανιωτάκηδες, τα αδέρφια Πλευράκηδες, τα αδέρφια Χειρακάκηδες, ο Πεπονάκης Γιώργος του Εμμανουήλ, ο Λυδάκης Αντώνης, ο Γραφανάκης Κωστής, ο Γιαμαλάκης Νίκος και άλλοι. Σχεδόν όλοι οι Γουβιανοί μάστορες κάθε πρωί έπιναν καφέ στα μαστοροκαφενεία του Ηρακλείου, όπως το «Αβέρωφ» και το «Αθηναϊκό», σε διάφορα προαστιακά καφενεία, στις Πατέλες, στον Πόρο, στο Μασταμπά, στα Καμίνια, στην Αλικαρνασσό και αλλού. Σε αυτά τα μαστοροκαφενεία συναντιόντουσαν και τα βράδια οι εργολάβοι, οι μαστόροι, οι ιδιώτες και συζητούσαν πώς θα έφτιαχναν τις οικοδομές. Εκεί κάθε Σάββατο γινόντουσαν οι πληρωμές των μαστόρων και μετά ορισμένοι από αυτούς έπιναν τσικουδιά, ούζο, κρασί με μεζεδάκια και εκεί που τους έβλεπαν ορισμένοι αμαθείς κατηγορούσαν τους φρόνιμους οικοδόμους ότι είχαν «κακά φρονήματα». Εγώ όμως σαν παλιός Γουβιανός και πρώην τεχνίτης οικοδομών σέβομαι τον ιδρώτα που έχουν χύσει όλοι οι οικοδόμοι χτίζοντας όλα τα εργοστάσια, τα ξενοδοχεία, τις πολυκατοικίες, τα δημόσια και ιδιωτικά έργα, τα οποία δεν είναι δικά τους. Όλοι αυτοί οι αγνοί εργαζόμενοι οικοδόμοι ήταν πάντα αδικημένοι από την πολιτεία γιατί τους λένε ότι τα ένσημα τους είναι βαρέα, αλλά δεν τους λένε ότι η σύνταξη τους είναι ελαφριά. Οι Γουβιανοί οικοδόμοι είναι χωρισμένοι σε δύο παρατάξεις: στους ζωντανούς που είναι εδώ και στους νεκρούς που είναι αλλού και πρέπει στις Γούβες κάθε χρόνο μία μέρα να τους τιμάμε όλους μαζί και να τηρούμε γι’ αυτούς ενός λεπτού σιγή, καθώς και να ονομάσουμε στις Γούβες ένα δρόμο με το όνομα τους. Ένας λόγος που πρέπει να κάνουμε τα παραπάνω είναι ότι οι Γουβιανοί οικοδόμοι έχουν χτίσει όλα τα κτίσματα στον τόπο μας, όπως είναι οι εκκλησίες μας, το σχολείο μας, οι καμάρες μας, οι ανεμόμυλοι μας, οι φάμπρικες μας, ο μελισσόκηπος μας που δίνουν φώς στη Γουβιανή παραδοσιακή αρχιτεκτονική και στον πολιτισμό.




Στην παρακάτω λίστα των μαστόρων συμπεριλαμβάνονται οι Γουβιανοί που δούλεψαν λίγα ή πολλά χρόνια στις οικοδομές, οι Γουβιανοί γαμπροί και οι ορισμένοι μόνιμοι κάτοικοι των Γουβών. Αν παρέλειψα κάποιου μάστορα το όνομα, ζητώ συγγνώμη. Μελλοντικά θα γίνει μια πιο ολοκληρωμένη καταγραφή των μαστόρων μας, στο νέο βιβλίο που ετοιμάζω «Οι Γουβιανοί μαστόροι στο πέρασμα των αιώνων».


Γουβιανοί καλουπατζήδες:


• Αναγνωστάκης Μανώλης του Μιχαήλ


• Ανδριανάκης Γιάννης του Μανώλη


• Ανδιανάκης Μανώλης του Γιάννη


• Γραφανάκης Κωστής του Νικολάου


• Γραφανάκης Γιάννης του Νικολάου


• Γραφανάκης Νίκος του Γεωργίου


• Γραφανάκης Δημήτρης του Γεωργίου


• Γιαμαλάκης Νίκος του Αλέκου


• Γιαννουδάκης Μανώλης του Δημητρίου


• Δασκαλάκης Δημήτρης του Νικολάου


• Δετοράκης Μιχάλης του Μανώλη


• Δετοράκης Γιώργης του Μανώλη


• Δετοράκης Κωστής του Σπυρίδων


• Δετοράκης Μανώλης του Αντώνη


• Δρακούλης Δημήτρης


• Ζουμής Θοδωρής


• Καβαδάτος Γιάννης του Μιχάλη


• Κυρικάκης Γιώργης του Νικολάου


• Κυρικάκης Κωστής του Νικολάου


• Κυρικάκης Μανώλης του Νικολάου


• Κυρκάκης Χαράλαμπος του Μιχάλη


• Κυρκάκης Νίκος του Μιχάλη


• Κυρκάκης Μιχάλης του Μιχάλη


• Καλιακάκης Μανώλης του Κωστή


• Κωνσταντουλάκης Στρατής του Στέλιου


• Καργιωτάκης Αντώνης του Δημητρίου


• Καργιωτάκης Δημήτρης του Μιχαήλ


• Κανάκης Νίκος του Μιχαήλ


• Κανάκης Μιχάλης του Νικολάου


• Καρεκλάκης Γιώργης του Αντώνη


• Καρεκλάκης Αντώνης του Γιώργη


• Καρεκλάκης Αιμίλιος του Γιώργη


• Λυδάκης Νίκος του Παναγιώτη


• Λυδάκης Αντώνης του Μανώλη


• Λυδάκης Γιάννης του Μανώλη


• Λυδάκης Μανώλης του Αντώνη


• Μακριδάκης Αλέκος του Μανώλη


• Μακριδάκης Μανώλης του Αλέκου


• Μαυράκης Ηρακλής του Γιώργη


• Μαυράκης Παύλος του Μανώλη


• Μαυράκης Θεοχάρης του Μανώλη


• Μαυράκης Μανώλης του Παύλου


• Μαυράκης Δημήτρης του Παύλου


• Μαυράκης Νίκος ή Σκουντής


• Μαρκάκης Τάκης του Γιώργη


• Μαστοράκης Στέφανος


• Μπαριτάκης Βαγγέλης του Γεωργίου


• Ντάλας Λευτέρης του Γιάννη


• Ντάλας Γιάννης του Λευτέρη


• Πεπονάκης Γιώργης του Μύρου


• Πεπονάκης Γιώργης του Μανώλη


• Πεπονάκης Γιώργης του Μιχάλη


• Πλευράκης Αντώνης του Μανώλη


• Πλευράκης Βαγγέλης του Μανώλη


• Πλευράκης Γιώργης του Βαγγέλη


• Πλευράκης Μανώλης του Βαγγέλη


• Σπυριδάκης Μιχάλης του Μανώλη


• Σπυριδάκης Μανώλης του Κωστή


• Σπυριδάκης Γιώργης του Κωστή


• Σπυριδάκης Μιχάλης του Κωστή


• Σπυριδάκης Λεωνίδας του Μανώλη


• Σερδαράκης Βαγγέλης του Χαρίδημου


• Φακιωλάκης Νίκος του Κωστή


• Φουντιδάκης Μανώλης του Χαραλάμπου


• Χατζάκης Δημήτρης του Μιχάλη


• Χατζάκης Αντώνης του Ζαχάρη


• Χανιωτάκης Μανώλης του Γιώργη


• Χανιωτάκης Νικήτας του Γιώργη


• Χανιωτάκης Κωστής του Γιώργη


• Χανιωτάκης Δημήτρης του Γιώργη


• Χανιωτάκης Γιώργης του Νικήτα


• Χανιωτάκης Μανώλης του Νικήτα


• Χειρακάκης Μιχάλης του Νικολάου


• Χειρακάκης Δημήτρης του Νικολάου


• Χειρακάκης Μανώλης του Νικολάου


• Χειρακάκης Κωστής του Νικολάου


• Χειρακάκης Φραγκιός του Ζαχάρη


Γουβιανοί χτίστες-πελεκάνοι:


• Ανυφαντάκης Μανώλης


• Ανυφαντάκης Γιώργης


• Δετοράκης Μιχάλης του Γιάννη


• Ζαχαριουδάκης Γιώργης του Κωστή


• Ζαχαριουδάκης Μιχάλης του Γιώργη


• Κατσικάκης Γιάννης του Νικολάου


• Κωνσταντινίδης Μιλτιάδης του Κωνσταντίνου


• Μαυράκης ή Κατσικάκης Αντρέας


• Μαυράκης ή Κατσικάκης Γιώργης


• Κρητικάκης Γιάννης


• Μπαριτάκης Γιώργης του Γιάννη


• Μαυράκης Μανώλης ή Φωτογράφος


• Μαυράκης Κωστής του Μανώλη


• Μαυράκης Μανώλης


• Νικολακάκης Μανώλης του Αντώνη


• Σμυρνάκης Μανώλης του Νικολάου


• Σησαμάκης Νίκος του Μιχαήλ


• Σπουρδαλάκης Γιώργης


• Φακιωλάκης Κωστής του Νικολάου


• Χατζακάκης Μάρκος


• Χρυσάκης Κωστής


• Σερδαράκης Δημήτρης του Χαρίδημου


Γουβιανοί χτίστες-σοβατζήδες:


• Γιαννουδάκης Γιώργης του Μιχάλη


• Γιαννουδάκης Σταύρος του Μιχάλη


• Κομψέλης Γιώργης


• Κομψέλης Βασίλης του Γιώργη


• Κομψέλης Μανώλης του Γιώργη


• Μπαριτάκης Γιάννης του Γιώργη


• Ντατσιονάκης Αντώνης


• Σμυρνάκης Νίκος του Μανώλη


• Τραπιέρης Γιώργης του Δημήτρη


• Τερζάκης Μανώλης του Γιάννη


Γουβιανοί χαρκίαδες εξαρτημάτων οικοδομών:


• Ανδριανάκης Μανώλης του Ιωάννη


• Γιαννουδάκης Μανώλης του Κωστή


• Γιαννουδάκης Δημήτρης του Μανώλη


• Μπαριτάκης Λευτέρης του Γιάννη


• Πεπονάκης Μανώλης του Κωστή


• Πεπονάκης Αριστείδης του Μανώλη


• Πεπονάκης Φραγκιός του Μανώλη


• Πεπονάκης Κωστής του Μανώλη


• Πεπονάκης Γιώργης του Μανώλη


• Πεπονάκης Ηρακλής του Μανώνη


Γουβιανοί σιδεράδες πορτών και καγκέλων οικοδομών:


• Αναγνωστάκης Μανώλης του Γεωργίου


• Αναγνωστάκης Γιάννης του Γεωργίου


• Καστανάκης Μανώλης του Κυρίκου


• Κοκολάκης Νίκος του Μανώλη


• Καρασαββίδης Θανάσης


• Λυδάκης Μιχάλης του Γεωργίου


• Σταυρουλάκης Σταύρος του Νικολάου


• Τσαγκαράκης Μανώλης του Κωστή


• Φακιωλάκης Γιώργης του Μανώλη


Γουβιανοί ηλεκτρολόγοι οικοδομών:


• Ανδριανάκης Μιχάλης του Μανώλη


• Δασκαλάκης Μύρος του Κωστή


• Δασκαλάκης Αντώνης του Μανώλη


• Χειρακάκης Γιάννης του Ζαχάρη


Γουβιανοί Λατόμοι:


• Φακιωλάκης Μανώλης του Μιχάλη


Γουβιανοί χειριστές μηχανημάτων οικοδομών:


• Αρετάκης Δημήτρης του Αντρέα


• Αλεξανδράκης Γιώργης του Δημήτρη


• Καστανάκης Γιώργης του Κωστή


• Καστανάκης Κωστής του Γιώργη


• Καπετανάκης Στέφανος του Μιχάλη


• Κουφαλιτάκης Μανώλης του Γιώργη


• Μαρής Σπύρος του Μύρου


• Μαρής Μύρος του Σπύρου


• Μεταξάκης Νίκος του Γιώργη


• Σπυριδάκης Σπύρος του Στέλιου


• Πεπονάκης Μανώλης του Αριστείδη


• Ριτσόπουλος Χρήστος του Δημήτρη


• Ριτσόπουλος Στέλιος του Χρήστου


• Ριτσόπουλος Νίκος του Χρήστου


• Ντατσιονάκης Γιάννης του Αντώνη


• Ντατσιονάκης Νίκος του Αντώνη


Γουβιανοί μαρμαράδες-πλακατζήδες:


• Ανδρουλάκης Κωστής


• Ζαχαριουδάκης Νίκος του Γεωργίου


• Τραπιέρης Δημήτρης του Γιώργη


• Τραπιέρης Μανώλης του Γιώργη


• Πετσαλάκης Γιώργης του Παυλή


• Πετσαλάκης Μιχάλης του Παυλή


• Φρυσάλης Αποστόλης του Γεωργίου


Γουβιανοί ελαιοχρωματιστές:


• Δασκαλάκης Μύρος του Νικολάου


• Καργιωτάκης Σταύρος του Μιχάλη


• Μαρκάκης Μιχάλης του Κωστή


• Κουφαλιτάκης Μιχάλης του Μανώλη


• Κουφαλιτάκης Κωστής του Μιχάλη


• Καπετανάκης Μιχάλης του Στεφανή


• Σταυρουλάκης Ευγένιος του Γεωργίου


• Πλακιωτάκης Γιώργης του Δημήτρη


• Φραγκιουδάκης Μηνάς του Μανώλη


Γουβιανοί υδραυλικοί οικοδομών:


• Αλεξάκης Γιώργης του Βαγγέλη


• Δετοράκης Νίκος του Μανώλη


• Κοκολάκης Γιάννης του Νικολάου


• Κοκολάκης Μανώλης του Νικολάου


• Κουφαλιτάκης Μανώλης του Μιχάλη


• Πεπονάκης Κωστής του Γιώργη


• Πεπονάκης Μιχάλης του Κωστή


• Φακιωλάκης Μανώλης του Κωστή


• Φούρναρης Βασίλης του Αντώνη


• Φρυσάλης Σίλας του Γεωργίου


• Χατζακάκης Ιωάννης του Δημητρίου


Γουβιανοί ξυλουργοί:


• Αναγνωστάκης Μιχάλης του Μανώλη


• Αναγνωστάκης Κωστής του Μιχάλη


• Αρναούτης Κωστής του Γιάννη


• Βελιβασάκης Αθανάσιος του Χαρίδημου


• Βελιβασάκης Χαρίδημος του Αθανασίου


• Βελιβασάκης Μανώλης του Αθανασίου


• Βελιβασάκης Μηνάς του Αθανασίου


• Βλαχάκης Κώστας του Μανώλη


• Γραφανάκης Γιώργης του Νικολάου


• Γιαννουδάκης Μιχάλης του Ιωάννη


• Καλιακάκης Μανώλης του Ιωάννη


• Καρύδης Μανώλης του Μιχάλη


• Καπετανάκης Μανώλης του Γεωργίου


• Κάντας Γιώργης του Μανώλη


• Μυλωνάκης Μανώλης του Νίκου


• Μυλωνάκης Νίκος του Μανώλη


• Μυλωνάκης Γιώργης του Μανώλη


• Μαρκάκης Νίκος του Παναγιώτη


• Τραβαγιάκης Νίκος του Γεωργίου.

(Δημοσιευμένο στην Εφημερίδα "Πατρίς" 09/05/2011)