Σάββατο 25 Απριλίου 2015

ΜΙΑ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟ ΓΟΥΒΙΑΝΟ ΜΑΣΤΡΟΓΙΩΡΓΗ ΜΠΑΡΙΤΑΚΗ ΑΠΟ ΤΟ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟ ΚΑΙ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ ΝΙΚΟ ΨΙΛΑΚΗ ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΕΝΗ ΣΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΚΡΗΤΙΚΕΣ ΕΙΚΟΝΕΣ (ΙΟΥΛΙΟΣ- ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 1985) ΚΑΙ ΣΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΜΟΥ ‘’ΟΙ ΓΟΥΒΕΣ’’ (1999)


Τότε που χτίζαμε καμινάδες...

   Μορφή ρυτιδιασμένη σήμερα ο Μαστρογιώργης Μπαριτάκης από τις Γούβες, διατηρεί μια θαυμάσια μνήμη. Μια μνήμη που περιπλανάται στην προπολέμικη Κρήτη, τότε που φτιάχναμε την (παλιά) εθνική οδό, στους ατμολέβητες που έφτιαχνε ή ακόμη στις τεράστιες καμινάδες εργοστασίων που έχτιζε. Ο Μαστρογιώργης είναι ο τελευταίος μάστορας που γνωρίζει τα μυστικά αυτών των κατασκευών.
    Σήμερα είναι μια μορφή γραφική, ρυτιδιασμένη. Οι ρυτίδες πλέκονται πάνω στο γέρικο πρόσωπο του και οι κάθε λογής φωτογράφοι, Έλληνες και ξένοι, τον σημαδεύουν ασταμάτητα με τους φακούς. Ανελέητα τον έκαναν στόχαστρο και αξιοθέατο συνάμα. Είναι ο Μαστρογιώργης ή αλλιώς Γιώργης Μπαριτάκης, από τις Γούβες το τουριστικό χωριό της Πεδιάδας. Έχει κάνει το γύρο του κόσμου ο Μαστρογιώργης με τη φωτογραφία του.Τον έχουν στείλει σε εκθέσεις, τον έχουν φορτώσει με μετάλλια...
   Σήμερα, λοιπόν, ο Μαστρογιώργης είναι... τουριστικόν αξιοθέατον, καθώς η ρυτιδιασμένη μορφή του προκαλεί τους φωτογραφούς. Παλιότερα όμως δεν ήταν έτσι. Στα νιάτα του ήταν ανήσυχος και φιλομαθής.
   Χωρίς ειδικές γνώσεις κατάφερε να γνωρίσει τον ατμό, να μάθει τα μυστικά του και να γίνει ατμομηχανικός. Δίδαξε μάλιστα κιόλας από 2-3 φορές στα Γυμνάσια Ηρακλείου Καστελλίου Πεδιάδας και Αγίου Νικολάου.
   Στα 1925 άρχισε να κατασκευάζεται η παλιά Εθνική οδός Ηρακλείου-Νεαπόλεως-Αγ.Νικολάου. 16χρονο παιδί ο Γιώργης Μπαριτάκης δουλεύει δωρεάν. Και μαθαίνει να πελεκά τις πέτρες και να χτίζει γέφυρες.
   Εκείνο όμως που είναι πιο εντυπωσιακό στην πορεία του Μαστρογιώργη είναι η εμπειρία τους στις ψηλές καμινάδες με τούβλα.
Τέτοιες καμινάδες έμαθε να χτίζει παράλληλα με τους ατμολέβητες και τους φούρνους.
-          Ποιος σου έδειξε Μαστρογιώργη να χτίζεις τέτοιες καμινάδες;
-          Κανένας. Μόνος μου έμαθα στηριζόμενος στη γεωμετρία που έμαθα στο Δημοτικό.
-          Ποιες καμινάδες έχεις χτίσει;
-          Του Μέταξα στη Χερσόνησο, της ΕΒΓΗ στο Ηράκλειο, της Ένωσης Πεζών, της Βιάννου και άλλες.
-          Πόση ήταν η πιο ψηλή καμινάδα που έφτιαξες;
-          40 μέτρα.
-          Και δε φοβόσουνα ν’ανεβαίνεις τόσο ψηλά;
-          Συνήθιζα. Αλλά και οι καμινάδες όταν φυσούσε άερας κουνιόντουσαν. Μια καμινάδα που έχει ύψος 40 μέτρων κουνιέται πολύ. Σαν να κάνει τραμπάλα. Με ρωτόυσαν καμιά φορά πως δεν φοβόμουνα με τον άερα πάνω στην καμινάδα και τους απαντούσα πως νοιώθω ασφάλεια μόνο όταν φυσάει πολύς άνεμος.
-          Ήταν φυσικό να κουνιούνται οι καμινάδες;
-          Βέβαια. Και σήμερα που τις βλέπουμε κουνιούνται. Κάθε πρωί που ανέβαινα πάνω, τις  κουνούσα έγω ο ίδιος. Αν κουνούσαν ομοιόμορφα απ’ολες τις μεριές τότε εσήμαινε πως ήταν καλές.
-          Είναι εύκολη δουλεία;
-          Η καμινάδα είναι το ευκολότερο χτίρι που υπάρχει, αλλά είναι σαν το βιολί που για να το παίξεις πρέπει να ξέρεις πρώτα να το κουρδίσεις. Η κλίση για κάθε καμινάδα δεν έπρεπε να ξεπερνά το 2,5%.
-          Πριν απο σένα υπήρχε άλλος μάστορας για κάμινάδες στην Κρήτη;
-          Ναι. Ένας Γάλλος. Τον έλεγαν Αντώνη Λαναρίμο. Αυτός έχτισε την καμινάδα της <<Αθηνάς>> το 1907 και τις καμινάδες των Μαμαλάκηδων στη Μεσσαρά. Τον γνώρισα και μιλήσαμε πολλές φορές. Παντρεύτηκε στην Αγιά Γαλήνη. Υπήρχε και άλλος ένας που έφτιαχνε καμινάδες, ο Κωνσταντινίδης από το χωριό μου, τις Γουβες.
-          Τι άλλο έχεις χτίσει;
-          Ατμολέβητες για οινοποιεία και φούρνους. Μόνο στη Γεράπετο έφτιαξα 5 ατμοκάζανα. 

     Εκείνα τα σκληρά ρυτιδιασμένα χέρια που χτίζανε καμινάδες ύψους 40 μέτρων, κρατούσανε τα βράδυα το μαντολίνο. Έπαιζε και μαντολίνο ο Μαστρογιωργης. Με τον Σπανό, τον γνωστό παλιό κρητικό λυράρη και τον Καλλιακαντώνη. Χωριανοί του κι οι δυο. Και φίλοι.
     Τα χρόνια λοιπόν πέρασαν. Και οι καμινάδες έγιναν τώρα ρυτίδες που αυλακώνουν το πρόσωπο του. Ρυτίδες που  διασταυρώνονται και φαντάζουν στο καφενείο του τουριστικού-πια-χωριού του.
    Είναι μια χαρακτηριστική φυσιογνωμία, ένας κυριολεχτικά πολυτεχνίτης άνθρωπος του παλιού καιρού. Δραστήριος κι ενεργητικός κατάφερε να μάθει μόνος του να κατασκεύαζει αυτές τις τεράστιες καμινάδες που βλέπουμε στα παλιά εργοστάσια.

   Και είναι σήμερα ο Μαστρογώργης ο τελευταίος τεχνίτης στην Κρήτη που γνωρίζει να φτιάχνει τέτοιες καμινάδες.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου